پروانه معصومی بازیگر سینما و تلویزیون کشورمان، با نام پیشین سکینه کبودرآهنگی، متولد 1323 در تهران است. او تحصیلاتش را در دانشکده زبان‌های خارجیدانشگاه شهید بهشتی تمام کرد.نخستین بار در سال 1350 در فیلم کوتاه «سفر» بازی کرد. کارنامه پروانه معصومی پر است از کارهای مختلف سینمایی و تلویزیونی. از «ناخدا خورشید» ناصر تقوایی و «گل های داوودی» رسول صدرعاملی گرفته تا «جهیزیه ای برای رباب» و «شکوه یک زندگی».
معصومی همچنین کارهای متعددی در عرصه بازیگری تلویزیون دارد که معروف ترین آن بازی در سریال به یادماندنی «یوسف پیامبر» ساخته فرج الله سلحشور است. وی در 6 سریال تلویزیونی و 26 فیلم سینمایی مقابل دوربین کارگردانان رفته است. معصومی در روز 12 تیر 1389 در دیدار جمعی از بازیگران و سازندگان سریال‌های تلویزیونی با رهبر انقلاب، یکی از سخنرانان جلسه بود.
اما یکی از نکات مهم در مورد پروانه معصومی این است که وی رکورددار دریافت سیمرغ از جشنواره فجر، در میان بانوان دهه 60 است.در آن زمان که زنان ها کمتر به عنوان نقش اول در سینما بازی می‌کردند، معصومی در سال 63 برای بازی در فیلم «گل های داوودی» صدرعاملی و در سال 65 برای بازی در فیلم های «شکوه یک زندگی» و «جهیزیه ای برای رباب» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن جشنواره سوم و پنجم را دریافت کرد.
به دلیل نزدیک بودن به برگزاری سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر، با این بانوی رکورددار سینمای ایران در دریافت سیمرغ در دهه 60 گفتگو کرده ایم که نکات مهم آن به شرح زیر است:
به هیچ عنوان برای دریافت سیمرغ بازی نکردم/ زمانی که مراسم اختتامیه جشنواره سوم فجربرگزار شد، من در آنجا نبودم و در آن سال نتوانستم خودم جایزه‌ام را بگیرم/در آن سال‌ها به بازیگران برگزیده فقط لوح تقدیر می‌دادند/ اعتقادم این است که در سینما تحت هر شرایطی باید حجاب خودم را حفظ کنم
مشروح گفتگوی ما با پروانه معصومی را در ادامه بخوانید؛
*خانم معصومی؛ در خصوص دریافت اولین سیمرغ خود در جشنواره فجر بگویید.
سال 63 بود که در فیلم «گل های داوودی» آقای رسول صدرعاملی بازی کردم و در آن سال آن فیلم به جشنواره سوم فیلم فجر راه یافت. یادم هست که گروه بسیار منسجمی داشتیم و کار به خوبی پیش می رفت. من در هنگام بازی فقط به این فکر می کردم که کاری انجام دهم که مردم با آن ارتباط برقرار کنند و به هیچ عنوان برای دریافت سیمرغ بازی نکردم. زمانی که مراسم اختتامیه برگزار شد، من در آنجا نبودم و در آن سال نتوانستم خودم جایزه ام رابگیرم.
*جایزه آن سال چه بود؟
یک لوح تقدیر.
* یعنی جایزه نقدی نداشت؟
نه؛ در آن سال این موضوعات مرسوم نبود و دستمزد بازی ها در این حد نبود.
* از صحنه های فیلم «گل های داوودی» سکانسی را به خاطر دارید؟
آن کار جذابیت زیادی داشت. یکی از سکانس های فیلم در نیمه شبی اتفاق می افتاد که من باید از خواب بیدار می شدم و ناگهان به سمت فرزندم می رفتم. قبل از فیلمبرداری به من گفته شد که این سکانس باید بدون حجاب انجام شود، به دلیل اینکه در خانه و در نیمه شب بود. من با این موضوع مخالفت کردم؛ چون اعتقاد داشتم که باید تحت هر شرایطی در سینما حجاب خودم را حفظ کنم.
* آن روزها شرایط بازی برای بانوان چگونه بود؟
به هیچ عنوان شرایط راحتی نداشتیم. به عنوان مثال برخی بازیگران می گفتند که چگونه در یک صحنه فیلم سینمایی، بازیگر زن با روسری بخوابد. اما همیشه اعتقاد من این بود که ما باید از اصول پیروی کنیم. اصل یک فیلم و داستان آن مهم است و این موضوعات را باید طبق قوانین رایج در جمهوری اسلامی رعایت کرد.
* شما در سال 65 هم سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن را دریافت کردید و از این بابت در آن سال ها رکورددار بودید.
بله؛ در آن سال ها زنان بازیگر هنوز جایگاه درستی نداشتند و به سختی جایزه می گرفتند. یادم هست که در روز مراسم اختتامیه جشنواره فجر پنجم، با برخی دوستان در سینما لاله زار در حال فیلم دیدن بودیم. پیش خودم گفتم بهتر است در مراسم اختتامیه شرکت کنم.دوستانم گفتند که شانسی برای دریافت سیمرغ نداری، اما بازهم من خودم را به مراسم اختتامیه رساندم. در مراسم شرکت کردم و به شکلی ناباورانه برای دو فیلم «شکوه یک زندگی» و «جهیزیه ای برای رباب» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن را دریافت کردم. در آن لحظه بسیار شگفت زده شدم.
* پس برای اولین بار بود که بالای سن رفتید و جایزه گرفتید؟
بله درست است؛ چون برای فیلم آقای صدرعاملی در سالن نبودم؛ اما این جایزه برایم تلخ بود. به دلیل اینکه یکی از دوستان به من کنایه زد و گفت این جایزه حق تو نبود. این جمله باعث شد حلاوت جایزه ام از بین برود.
* هم اکنون شرایط سینمای ایران را برای بانوان چگونه می بینید؟
شرایط بسیار خوب است و فضا برای کار کردن و هنرنمایی مهیاست.
* آیا در آن سال‌ها رویکرد جشنواره فجر انقلابی‌تر نبود؟
در نظر داشته باشید که شرایط جامعه کاملا متفاوت شده است. به هر حال، باید گفت که بعد از دفاع مقدس به مراتب کارهای بهتری با رویکرد توجه به مبانی انقلاب اسلامی ساخته شد و کارهای سینمایی پیشرفت محسوسی داشت.
* در این سال‌ها جشنواره فیلم فجر را دنبال می‌کنید؟
من به خاطر نوع زندگی‌ام اغلب در شمال کشور زندگی می‌کنم؛ اما اگر در زمان جشنواره، در تهران ساکن باشم حتما دنبال خواهم کرد. البته امسال هم در جشنواره فیلمی ندارم.
* در حال حاضر در فیلمی حضور دارید؟
یک کار سینمایی و یک کار تلویزیونی دارم که فعلا نمی‌توانم درباره آنها اطلاعاتی به شما بدهم.
* در پایان صحبت خاصی دارید؟
فقط امیدوارم بتوانیم سینمایی داشته باشیم که بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند.
