زمزمه‌های افزایش قیمت بنزین
افزایش بی‌سابقه مصرف بنزین در سال‌جاری، طرح بررسی افزایش نرخ سوخت را در بدنه دولت کلید زد. با توجه به آغاز مراحل تدوین لایحه بودجه سال 97، دولت در حال بررسی نرخ سوخت هم هست؛ هرچند طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها دولت این اختیار را دارد که قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد.
یکی از موافقان افزایش نرخ سوخت به‌منظور کنترل مصرف، «بیژن زنگنه» وزیر نفت است. این مقام مسئول در روزهای پایانی دولت یازدهم در این خصوص گفته بود: «اگر بخواهیم همین‌طور از خودروهای شخصی استفاده کنیم، هیچ کاری در مدیریت مصرف بنزین نمی‌توانیم انجام دهیم، البته سیاست‌های قیمتی هم اثرگذار است که ما متاسفانه دو سال قیمت را افزایش نداده‌ایم و این علامت بدی است. اعتقادی به این ندارم که برداشتن سهمیه‌بندی تأثیری در افزایش مصرف بنزین داشته است. این دولت که در حال تمام شدن است و روزهای پایانی خود را می‌گذراند، اما دولت بعدی باید روی افزایش قیمت بنزین فکر کند.»
نتایج این فکر کردن به افزایش نرخ بنزین که در قالب طرح بررسی افزایش نرخ سوخت کلید خورده، به‌احتمال قریب به یقین در لایحه بودجه سال 97 خود را نشان می‌دهد. شنیده‌های غیررسمی حاکی از این است که دولت به دنبال افزایش نرخ حامل‌های انرژی از ماه‌های پایانی سال جاری یا ابتدای سال 97 است. اگرچه هیچ تصمیمی تا امروز نهایی نشده، اما بررسی‌ها در این زمینه آغاز شده و ادامه دارد. این‌که افزایش نرخ سوخت در کشور آیا بهترین راهکار برای کنترل مصرف سوخت است یا خیر را با برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان حوزه انرژی مطرح کردیم که در ادامه می‌خوانید.
بهشت قاچاقچیان را خراب کنیم
هدایت‌الله خادمی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس در این باره به خبرنگار ما گفت: دولت با ناکارآمد خواندن سامانه کارت سوخت، آن را حذف کرد و باعث افزایش قاچاق بنزین شد، از این رو مصرف بنزین روند افزایشی را نشان می‌دهد.
نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد: زمانی که قاچاق روند تصاعدی دارد واردات بنزین نیز اضافه خواهد شد و یارانه‌ای که دولت در این بخش پرداخت می‌کند با رشد همراه است. اکنون دولت برای هر لیتر بنزین هزار تومانی حدود 200 تومان یارانه پرداخت می‌کند که این رقم بدون محاسبه هزینه حمل و نقل است.
خادمی با بیان این‌که قیمت بنزین در کشورهای همسایه بالاتر از 2000تومان است، گفت: در این شرایط باید قانون سهمیه‌بندی سوخت اجرا شود در غیر این صورت باید قیمت بنزین به بالای 2000تومان برسد تا دیگر شاهد قاچاق نباشیم. بهترین راه برای کنترل مصرف بنزین، استفاده از سامانه کارت سوخت و سهمیه‌بندی است.
وی با اشاره به این‌که حذف کارت سوخت به نفع قاچاقیان و افراد دارای رانت برای واردات بنزین است، ادامه داد: واردکنندگان بنزین حاضر به توسعه پالایشگاه‌ها نیستند چون منافعشان به خطر می‌افتد و از سوی دیگر وقتی سامانه سوخت کنار گذاشته می‌شود، بهشتی برای قاچاقچیان فراهم می‌کند تا از این بازار سود ببرند.
این نماینده مجلس عنوان کرد: قبل از سهمیه‌بندی زمانی که بنزین به صورت آزاد و تک‌نرخی عرضه می‌شد به دلیل فاصله زیاد قیمتی آن با کشورهای همسایه، حجم زیادی از آن قاچاق می‌شد و با اجرای سامانه کارت سوخت شاهد کاهش مصرف و قاچاق در کشور بودیم.
وی افزود: باید بعد از به نتیجه رسیدن توافق برجام واحدهای بنزین سازی را توسعه و تکمیل می‌کردیم که در تولید این محصول استراتژیک خودکفا شویم تا دیگر یارانه‌ای بابت سوخت از سوی دولت در بنزین‌های وارداتی پرداخت نشود اما رویکرد دولت یازدهم کمی متفاوت بود.
خادمی با بیان این‌که دونرخی شدن بنزین تأثیر بسیار زیادی در کنترل مصرف سوخت دارد، تصریح کرد: زمانی که بنزین به‌صورت دونرخی عرضه می‌شد و بخشی از آن با قیمت پایین‌تر و بخشی با قیمت بالاتر و آزاد عرضه می‌شد به سازمان‌های کنترل‌کننده امکان می‌داد تا مصرف سوخت هر خودرو را بررسی کنند، اما حذف کارت سوخت این امکان را هم از بین برد.
نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس با بیان این‌که هم در مجلس نهم و هم در مجلس دهم تاکید شده استفاده از کارت‌های سوخت اجباری شود،ادامه داد: دولت اعتقادی به استفاده از کارت سوخت ندارد و به همین دلیل این موضوع را به جایگاه‌های سوخت ابلاغ نکرده است.
این نماینده مجلس با بیان این‌که سی.ان.جی می‌تواند کمک بزرگی برای کاهش مصرف سوخت باشد، اظهار کرد: توسعه سی.ان.جی در چند سال اخیر دنبال نشده و برای این‌که بتوانیم آن را اجرایی کنیم، باید قیمت سی.ان.جی را کاهش دهیم تا کاهش مصرف سوخت را شاهد باشیم.
خادمی تصریح کرد: دولت به بهانه این‌که مصرف افزایش پیدا کرده عنوان می‌کند، قصد دارد قیمت بنزین را رشد دهد، اما موضوع این‌است که نظارت از بین رفته و باید برای این مساله راه چاره تعیین کرد. افزایش نرخ بنزین باعث کاهش مصرف نخواهد شد.
اکنون بهترین وقت گرانی است
در سوی مقابل، نصرالله سیفی، مدیرعامل سابق شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت درباره افزایش احتمالی قیمت بنزین در سال آینده گفت: در همه کشورها زمانی که مصرف کالاهای استراتژیک افزایش می‌یابد، قیمت آن را بدون یارانه در نظر گرفته و گران می‌کنند.
مشاور کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران، افزود: در شرایط فعلی مصرف بنزین، روند فزاینده‌ای دارد و به نظر می‌رسد تنها گرانی بنزین می‌تواند راهگشا باشد، اما در مورد سایر حامل‌های انرژی مانند گازوئیل چنین نظری ندارم و بهتر است قیمت این حامل سوخت ثابت بماند تا باعث گرانی نشود.
سیفی تاکید کرد: دولت اکنون بخشی از درآمد خود را به یارانه بنزین اختصاص می‌دهد و با واقعی شدن قیمت می‌تواند بخشی از بودجه خود را که پیش از این به یارانه سوخت اختصاص می‌داد در طرح‌های عمرانی سرمایه‌گذاری کند.
تبعات افزایش قیمت بنزین
سیدمهدی فرشادان، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس گفت: افزایش قیمت بنزین یکی از راه‌های کنترل مصرف سوخت است ؛ اما تنها راه نیست. زمانی که سهمیه‌بندی بنزین اجرا شد مصرف سوخت تا حد زیادی کنترل شد اما کنار گذاشتن کارت سوخت باعث شد دوباره پایش اطلاعاتی مصرف از بین برود و اکنون احتمالاً دولت قصد دارد با استفاده از ابزار رشد قیمت، افزایش مصرف را کنترل کند.
وی با بیان این که افزایش مصرف سوخت باعث رشد سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود و تورم روندی فزاینده طی خواهد کرد، افزود: تجربه نشان داده هر زمان که قیمت بنزین رشد داشته سطح عمومی قیمت‌ها به همان نسبت و بیشتر افزایش می‌یابد و شرایط فعلی جامعه آماده چنین موضوعی نیست. اگر در شرایط فعلی قیمت بنزین افزایش یابد قدرت خرید خانوارها به دلیل افزایش قیمت کالاهای اساسی کاهش خواهد یافت.
فرشادان ادامه داد: اگر دولت تنها بنزین را گران کند و دیگر کالایی گران نشود، یکی از راه‌های کنترل مصرف سوخت را اجرا کرده اما این موضوع با حذف قیمت مصرف‌کننده از روی کالا بعید به نظر می‌رسد.
برنامه‌ای برای گرانی بنزین نداریم
شاهرخ خسروانی، قائم‌مقام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در مورد پیشنهادهای مطرح شده برای گرانی بنزین به خبرنگار ما گفت: هنوز چنین موضوعی در بدنه دولت، وزارت نفت و همچنین کمیته بررسی افزایش قیمت بنزین مطرح نشده و به نظر می‌رسد طرح این موضوع در شرایط فعلی که هنوز در دولت مطرح نشده و به جمع‌بندی نرسیده، زود باشد.
وی تاکید کرد: عده‌ای این موضوع را مطرح کردند اما وزارت نفت در این زمینه هیچ برنامه‌ای ندارد.
