رهبری انقلاب در دیدار با نمایندگان مجلس خبرگان به مأموریت جدیدی اشاره کردند

رهبری انقلاب فرمودند: « این مجلس باید با تشکیل یک هیأت اندیشه ورز که دارای نگاه کلان و راهبردی و عمیق باشد، به بررسی چگونگی حرکت انقلاب اسلامی در 38 سال گذشته به سمت اهداف اصلی خود و پیشرفت‌ها، توقف‌ها و احیاناً پسرفت‌ها در این مسیر بپردازد و براساس جمع بندی خود از دستگاه‌های مختلف مطالبه‌گری کند.»

این مطالبه از دو جهت اهمیت دارد؛ یکی اهمیت مأموریت نظارتی مجلس خبرگان و دیگری جایگاه این مأموریت در نظام فکری و اندیشه‌ای رهبری و جایگاه حقوقی و قانونی این مسوولیت.

یکم. اهمیت مأموریت جدید از کجاست؟
نظارت از شؤون ولی است. لذا توصیه رهبرانقلاب درباره نقش نظارتی مجلس خبرگان را می‌توان در تداوم حکم اخیر مجمع تشخیص مصلحت نظام دید. رهبری انقلاب در حکم دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت، بر رسالت نظارتی این نهاد تأکید ویژه‌ای داشتند. نظارت مجمع تشخیص مصلحت از جهت تطبیق با سیاست‌های کلی نظام است.  همین نقش نظارتی را در ساحتی دیگر برای مجلس خبرگان در نظر گرفتند؛ اما این‌بار این نظارت از جهت مقایسه و تطبیق با اهداف اصلی انقلاب است. لذا مثال‌هایی که می‌زنند همه از جهت اهمیت همین اهداف اصولی مورد عنایت است؛ مثل توجه به شعار کلیدی «نه شرقی نه غربی»، توجه به «رشد تدین درجامعه»، تقویت «روحیه انقلابی گری»، تأکید بر «اقتدار اقتصادی» و غیره.

دوم. جایگاه این مأموریت در نظام اندیشه رهبری انقلاب
ممکن است این سؤال مطرح شود که این مأموریت جدید چه نسبتی با نقش مجلس خبرگان دارد؟ در پاسخ به این سؤال باید بر واژه «ولایت» به جای «ولی» تأکید کرد. اگر نقش مجلس خبرگان را تنها نظارت و صیانت از «ولی» ببینیم طبیعی است که از نظارت بر شخص ولی و نهادهای زیرمجموعه مستقیم رهبری خارج نمی‌شویم؛ اما اگر اهمیت ولی را از جهت ولایتش در جامعه و نقش کلیدی‌اش به عنوان قلب جامعه ببینیم، آنگاه نقش خبرگان بسیار کلیدی‌تر است. چرا که گستره ولایت تنها نهادهای زیرمجموعه رهبری نیست و شؤونات رهبری همه ارکان نظام را در برمی گیرد. اهداف و سیاست‌های رهبری زمانی در جامعه محقق می‌شود که همه ارکان نظام در تناسب با ولی عمل کنند؛ اساساً معنای ولایت همین است. به همین جهت در مجلس خبرگان کمیسیون صیانت از ولایت داریم، اما شرح وظایفش نظارت نیست.

سوم. جایگاه این مأموریت در نظام حقوقی
ممکن است این سؤال مطرح شود که این مأموریت جدید در نظام حقوقی خبرگان چه جایگاهی دارد؟ پاسخ به این سؤال نیز در ارتقای نقش صیانتی و نظارتی خبرگان بر امر ولایت است.  مطابق اصل 111 قانون اساسی وظیفه مجلس خبرگان نظارت بر رهبری است؛ اما این نظارت بر چه چیز است؟ آیا فقط شرایط ولی اهمیت دارد؟ مثلاً کارآمدی رهبری مورد توجه نیست؟ کارآمدی ولی، همان استمرار امر ولایت در همه سطوح جامعه است. با این توضیح مجلس خبرگان در شرایط موجود، بر شرایط رهبری و احیاناً نهادهای زیر مجموعه رهبری و انتصابات و غیره نظارت دارد؛ اما «ولایت» منحصر به عملکرد مستقیم شخص ولی نیست. همه نهادها و دستگاه‌های کشور اهرم‌های گسترش امر ولی هستند. لذا نظارت بر آنها، با واسطه، نظارت بر تداوم امر ولایت در جامعه است. امر ولایت نیز همان اصول اولیه و آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب اسلامی مثل نه شرقی و نه غربی و تدین و انقلابی‌گری و استقلال است.  با این توضیح وظیفه خبرگان ضمن نظارت بر شخص ولی و نهادهای زیرمجموعه و انتصابات و غیره، نظارت بر چنین اهرم‌های مجری گسترش و نفوذ ولایت است و طبیعی است که این نظارت ابتدا با تذکر به همان نهاد
(مطالبه گری) و بعد هم گزارش به رهبری انجام می‌شود.