متوسط دخل و خرج پنج ساله خانوار
بررسی و مقایسه میزان بودجه اعم از درآمد و هزینه خانوار در مناطق شهری کشور از سال ۱۳۹۰ تا کنون حاکی از آن است که متوسط «درآمد ماهیانه» خانوار از حدود یک میلیون و ۳۹۳ هزار تومان در سال ۹۰ به حدود ۳ میلیون و ۲۶۹ هزار تومان در سال ۹۵ افزایش یافته است؛ در عین حال «هزینه ماهیانه» خانوار از حدود یک میلیون و ۴۴۹ هزار تومان به بیش از ۳ میلیون و ۲۷۵ هزار تومان در سال گذشته رسید.
نگاهی به آمار بانک مرکزی و بررسی میزان درآمد - هزینه خانوار به تفکیک هر سال نشان می‌دهد، «متوسط درآمد سالانه» یک خانوار شهری در سال ۱۳۹۰ حدود ۱۶ میلیون و ۷۱۹ هزار و ۷۰۰ تومان و «متوسط هزینه سالانه» نیز ۱۷ میلیون و ۳۹۲ هزار و ۶۰۰ تومان بوده است. این آمار نشان می‌دهد هر خانوار ایرانی در سال ۹۰ در ازای درآمد ماهیانه یک میلیون و۳۹۳ هزار تومان، به میزان یک میلیون و ۴۴۹ هزار تومان هزینه داشته است. یعنی درآمد خانوار نسبت به هزینه منفی بوده است.
همچنین در سال ۱۳۹۱ متوسط درآمد ناخالص سالانه خانوار به حدود ۲۰ میلیون و ۹۰۵ هزار و ۹۰۰ تومان و درآمد ماهیانه به یک میلیون و ۷۴۲ هزار و ۲۰۰ تومان رسید؛ در مقابل نیز متوسط هزینه سالانه خانوار حدود ۲۱ میلیون و ۶۵۴ هزار تومان و هزینه ماهیانه یک میلیون و۸۰۴ هزار و۵۰۰ تومان بود.
مشاهدات آماری از وضعیت بودجه خانوار در سال ۱۳۹۲ نیز حکایت از آن دارد که متوسط درآمد سالانه خانوار در این حدود ۲۷ میلیون ۶۸۶ هزار و ۷۰۰ تومان و متوسط هزینه سالانه نیز ۲۸ میلیون و ۴۴۶ هزار و ۲۰۰ تومان اعلام شد. به عبارتی هر خانوار ایرانی در ازای درآمد ماهیانه ۲ میلیون و ۳۰۷ هزار تومانی، حدود ۲ میلیون و ۳۷۰ هزار تومان هزینه کرده است.
در سال ۱۳۹۳ نیز هزینه خانوار همچنان بیش از درآمد بود به طوریکه متوسط درآمد سالانه خانوار حدود ۳۱ میلیون و ۳۸۲ هزار تومان و در مقابل متوسط هزینه سالانه خانوار ۳۲ میلیون و ۸۷۶ هزار تومان بود؛ به این معنا که درآمد ماهیانه خانوار در این سال ۲ میلیون و ۶۱۵ هزار تومان و هزینه ماهیانه خانوار ۲ میلیون و ۷۳۹ هزار تومان برآورد شد.
اما در سال ۱۳۹۴ میزان درآمد و هزینه خانوار برابر بود به طوریکه هر خانوار ایرانی در این سال در ازای ۲ میلیون و ۹۳۸ هزار و ۲۰۰ تومان درآمد، معادل ۲ میلیون و ۹۳۸ هزار و ۸۰۰ تومان هزینه کردند که می‌توان گفت در سال ۱۳۹۴ میزان دخل و خرج خانوار برابر شد.
متوسط درآمد سالانه خانوار در سال ۱۳۹۴ نیز، معادل ۳۵ میلیون و ۲۵۸ هزار و ۶۰۰ تومان و متوسط هزینه سالانه ۳۵ میلیون و ۲۶۵ هزار و ۱۰۰ تومان برآورد شد.
در نهایت در سال ۱۳۹۵ مجدد بین متوسط درآمد و متوسط هزینه خانوار یک شکاف اندک ایجاد شد؛ در حالی که در این سال متوسط درآمد سالانه از حدود ۳۹ میلیون و ۲۳۷ هزار تومان بود اما میزان هزینه سالانه به ۳۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان افزایش یافت.
با این حال درآمد ماهیانه هر خانوار به طور متوسط در سال گذشته ۳ میلیون و ۲۶۹ و ۸۰۰ تومان و هزینه ماهیانه نیز ۳ میلیون و ۲۷۵ هزار تومان بود.
با این حال بررسی آمار پنج ساله دخل و خرج خانوار در نیمه دهه ۹۰ نشان می‌دهد هر چند به طور طبیعی سالانه میزان درآمد و هزینه خانوار رشد داشت اما در هر سال میزان «هزینه» همواره بیش از «درآمد» بوده است.
