روزانه چند لیتر بنزین در تهران مصرف می‌شود؟

محمد حسین بازگیر در یک برنامه رادیویی در خصوص آلودگی هوا گفت: در اردبیهشت سال ۵۸ سند توسعه جمهوری اسلامی ایران توسط نخست وزیر وقت منتشر شد. ۲۴۰ نفر از اساتید دانشگاهی و متخصصان، بخش‌های مطالعاتی را انجام دادند. این مطالعات تحت عنوان سیاست‌های توسعه و تکامل جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است.

حرف‌هایی که امروز درباره آلودگی و اثرات آن بر مرگ و میر مردم می‌زنیم در همین سند مشاهده می‌کنیم و برنامه‌ها نیز مشابه همین برنامه‌های امروز است بنابراین آلودگی هوا یک پدیده جدید و ناشناخته نیست.

وی خاطرنشان کرد: این مطالعات نشان می‌داد آلودگی هوای تهران در همان زمان نگران‌کننده بود که علت آن بافت شهری نامناسب و نارسا و تراکم جمعیت، وسائل نقلیه موتوری و صنعت است که با غلظت‌های نامناسب، سلامت قریب به ۵ میلیون نفر را به مخاطره انداخته است؛ به نحوی که سهم هر تهرانی روزانه نیم کیلو مواد سمی است. در حقیقت از همان اول مشکل و ریشه آن را می‌شناختیم و می‌دانستیم منابع ثابت و متحرک ریشه آلودگی هوا هستند. در آن سند اشاره شده که خودرو‌های وارداتی، مشابه خودرو‌های اصلی در کارخانه‌ها نیستندَ همچنین در این سند به بافت نارسای شهر و بارگذاری جمعیت و البته روش ساخت و ساز به عنوان پارامتر‌های آلودگی هوا اشاره شده است.

رئیس محیط زیست شهر تهران با بیان اینکه در خودرو‌های استاندارد با سوخت استاندارد نیز باز هم درصدی آلودگی ایجاد می‌شود، اظهارکرد: حقیقت آن است که سبک زندگی امروز ایرانیان در افزایش آلودگی هوا اثرگذار است. میزان مصرف سوخت در تهران با حداقل ۱۰ استان دیگر برابری می‌کند همچنین تهرانی‌ها به اندازه کشور ۴۰ میلیون نفری لهستان بنزین مصرف می‌کنند.

بنزین ۱۵۰۰ تومانی در توان مردم نیست

بیژن حاج محمدرضا در گفت وگو با ایسنا، با تاکید بر این که از نزدیک شاهد مراجعه مردم در پمپ بنزین ها است، اظهار کرد: متوسط سوخت گیری مردم نهایتا ۲۰ لیتر در روز است و فقط خودروهای دولتی ۳۰ یا بیش از ۳۰ لیتر در روز بنزین سوخت گیری می کنند.

وی با اشاره به قیمت FOB (تحویل در عرشه کشتی) بنزین در خلیج فارس، تصریح کرد: باید برای تعیین قیمت بنزین بررسی کنید که قیمت FOB بنزین در خلیج فارس چقدر است. در حال حاضر قیمت بنزین در امارات یک درهم است.

رییس اتحادیه جایگاه داران سوخت با اشاره به تولید بنزین در پالایشگاه بندرعباس، اظهار کرد: ما مدعی بودیم اگر پالایشگاه بندرعباس وارد مدار شود می توانیم بنزین را صادر کنیم و با توجه به این اتفاق در حال حاضر واردات بنزین خنده دار است.

حاج محمدرضا با انتقاد از استفاده کارت سوخت توسط مردم، گفت: مردم هنوز از کارت سوخت استفاده می کنند و هنوز تکلیف کارت سوخت معلوم نیست.

وی در مورد قیمت پیشنهادی برای بنزین، ادامه داد: به نظر من سقف ۲۰ درصدی برای افزایش قیمت بنزین مناسب است و چنانچه دولت تصمیم دارد بنزین را گران کند باید نهایتا قیمت بنزین را ۱۲۰۰ تومان تعیین کند.

یکی از مباحث مهمی که هرسال بعد از تقدیم لایحه بودجه از سوی دولت به مجلس بین مردم دهان به دهان می شود احتمال افزایش قیمت حامل های انرژی از جمله بنزین است. موضوعی که هرچند مجوز آن چندین سال است که به دولت داده شده اما هرگز به سقف مرحله عملیاتی نرسیده است. آخرین خبرهای تایید نشده حاکی از احتمال افزایش قیمت بنزین به ۱۵۰۰ تومان و گازوویل به ۴۰۰ تومان است.

موسوی لارگانی:با افزایش قیمت سوخت مخالفیم

حجت الاسلام و المسلمین سید ناصر موسوی لارگانی نماینده فلاورجان در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار الف با اشاره به تصمیم دولت برای افزایش یک باره قیمت سوخت و حامل های انرژی گفت: ما با یک ریال اضافه شدن قیمت سوخت مخالف هستیم چرا که در حال حاضر بسیاری از مردم در شرایط بد اقتصادی قرار دارند و برای حداقل معیشت خود با چالش مواجه هستند.

وی افزود: در گذشته وقتی قیمت سوخت 20 تومان اضافه می شد مثلا بنزین از 80 تومان به 100 تومان رسید، مردم با مشکلات عدیده روبرو می شدند حال با کدام کار کارشناسی دولت به این نتیجه رسیده که بنزین از هزار تومان به هزار و 500 و یا حتی بیشتر برسد.

موسوی لارگانی تاکید کرد: اگر دولت به مصوبات مجلس احترام می گذاشت، قیمت سوخت را با شیب ملایم افزایش می داد و متناسب با آن یارانه مردم هم افزایش پیدا می کرد، وضعیت اینگونه نبود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه دولت از فروش حامل های انرژی سالانه 78 هزار میلیارد تومان درآمد دارد، گفت: تنها 47 هزار میلیارد تومان از این رقم بعنوان یارانه پرداخت می شود و سرنوشت 31 هزار میلیارد تومان دیگر نامعلوم است

حجت الاسلام و المسلمین موسوی لارگانی با بیان اینکه 10 میلیون افراد شناسایی شده بودند تا یارانه شان قطع شود، اضافه کرد: اگر دولت یارانه افراد ثروتمند را حذف و به مر قانون که همان حذف یارانه افرادی با درآمد سه میلیون 500 هزار تومانی بود، توجه می کرد، می توانست درآمد حاصله را در بخش های تولید و صنعت سرمایه گذاری کند و مشکل بیکاری هم حل می شد.

وی تاکید کرد: بنزین هزار و 500 تومانی موجب هرج و مرج در کشور می شود و این تصمیم خلاف قانون برنامه ششم توسعه است.

بنزین هزار و 500، یارانه چقدر؟

وقتی از سال 1389 بنزین از 100 تومان به 400 تومان رسید، مسئولان یارانه 45 هزار و 500 تومانی را برقرار کردند اما بعد از آن بنزین به 700 و سپس به هزار تومان رسید ولی یک ریال به این یارانه اضافه نشد.

در حال حاضر دولت تصمیم دارد قیمت بنزین را افزایش دهد. برخی از هزار 200 تومان، بعضی هم از هزار 500 تومان و برخی هم قیمت بالاتر را مطرح می کنند.

خبرنگار الف با طرح این سوال «اگر بنزین هزار 500 تومان شود، یارانه مردم چقدر باید افزایش یابد»، به سراغ 10 نماینده مجلس رفته است.

محمد جواد ابطحی نماینده خمینی شهر معتقد است بنزین هزار و 500 تومانی یعنی افزایش چهار برابری قیمت بنزین از سال 89. بنابراین یارانه مردم باید به 200 هزار تومان برسد.

وی با اشاره به وعده های انتخاباتی روحانی گفت: البته دولت تصمیمی برای افزایش یارانه مردم ندارد و شاید یارانه ها، به سرنوشت دیگر شعارهای انتخاباتی وی دچار شد.

هدایت اله خادمی نائب رئیس اول کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه باید محاسبه کرد که 45 هزار و 500 تومان در سال 89 چقدر قدرت خرید داشت و الان چقدر، گفت: یارانه ها باید حداقل 2 برابر شود.

وی افزود: سوال این است که چرا دولت در چند سال گذشته قیمت سوخت را افزایش نداده و الان به فکر افزایش آن است.

نماینده ایذه و باغملک افزایش یکباره قیمت سوخت، موجب شوک در جامعه خواهد شد، افزود: اگر قیمت بنزین به هزار و 500 تومان برسد، صنایع و کارخانجات به ورشکستگی خواهند رسید و ما شاهد افزایش بیکاری و تعطیلی کارخانه ها خواهیم بود.

زهرا سعیدی مبارکه عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم بر افزایش یارانه مردم تاکید دارد و معتقد است در حال حاضر یارانه مردم باید حداقل 100 هزار تومان باشد.

نماینده مبارکه گفت: دولت در لایحه بودجه سال آینده افزایش قیمت حامل های انرژی را مد نظر قرار داده ولی اینکه یکباره با شیب تند، ٥٠ درصد قیمت بنزین و گازویبل افزایش یابد، آثار زیادی بر اقتصاد و معیشت مردم خواهد داشت.

وی تصریح کرد: قطعا ما نمایندگان مجلس با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و وضعیت رکود، تصمیم مناسبی خواهیم گرفت. البته هنوز درباره قیمت بنزین و سایر حامل های انرژی هیچ عددی نهایی نیست.

محمد صادق حسنی جوریابی نماینده رشت با بیان اینکه خیلی از افرادی که یارانه می گیرند، حق شان نیست، افزود: اما در عین حال یارانه برخی اقشار باید افزایش یابد و حداقل آن 100 هزار تومان باشد.

وی با بیان اینکه دولت در حال حاضر برای سوخت یارانه پرداخت می کند، افزود: برخی خانواده ها به تعداد نفرات، خودرو دارند. بعضا در یک خانواده چهار یا پنج خودرو وجود دارد. این افراد از سوبسید سوخت استفاده می کنند بنابراین یارانه حق شان نیست و باید یارانه شان قطع شود.

علی وقف چی نماینده زنجان و طارم معتقد است که نمایندگان با افزایش قیمت بنزین مخالف هستند چرا دولت نباید دست در جیب مردم کند.

وی با تاکید بر اینکه افزایش قیمت های حامل های انرژی باید توام با افزایش درآمد، رونق تولید و اقتصاد معیشتی مردم باشد، افزود: افزایش قیمت بنزین بر روی اقلام دیگر تاثیر گذار است و در این مسیر بیشترین آسیب به قشر کم درآمد جامعه وارد می شود.

علیرضا رحیمی نماینده اصلاح طلب تهران هم تاکید دارد که افزایش قیمت بنزین نباید منجر به اختلال در زندگی مردم شود.

وی افزود: هم درباره قیمت بنزین و هم یارانه ها باید با کار کارشناسی دقیق در مجلس، به یک عدد و رقمی رسید تا افراد مستمری بگیر و تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی آسیبی نبینند.

ولی اله نانواکناری نماینده بابلسر و فریدونکنار در مجلس هم بر توزیع عادلانه ثروت تاکید دارد و می گوید توزیع ثروت باید به گونه ای باشد که فقر از جامعه از بین برود.

وی افزود: مسئولین نباید صرفا به فکر رای جمع کردن برای خود باشند بلکه باید به آینده کشور و افزایش تولید و رونق اقتصادی فکر کنند.

عبدالغفور ایران نژاد بنزین هزار و 500 تومانی را یک خطر برای جامعه دانست و گفت: اگر بنزین به این قیمت برسد یارانه مردم باید به 150 هزار تا 200 هزار تومان برسد.

نماینده ایرانشهر در مجلس افزود: هر گونه افزایش قیمت سوخت باید با افزایش یارانه و تعادل در زندگی مردم همراه باشد.

سکینه الماسی عضو کمیسیون انرژی مجلس هم معتقد است که رقم یارانه فعلی باید افزایش یابد و دادن این مقدار یارانه به مردم کار کارشناسی نیست.

نماینده کنگان، دیر، جم و عسلویه گفت: یارانه ها باید به نسبت افزایش قیمت سوخت، باشد تا مشکلی برای مردم پیش نیاید.

حجت الاسلام و المسلمین احمد مازنی با بیان اینکه در نظام بودجه ریزی کشور همه اجزای آن باید هماهنگ باشد، گفت: باید لایحه بودجه با دقت بررسی تا مشخص شود که دولت منابع و مصارف خود را چگونه تنظیم و تعادل کرده است.

وی افزود: اگر هر کسی بخشی از بودجه را افزایش و یا کاهش دهد که خروجی و نتیجه نداشته باشد، مشکلی حل نخواهد شد.

زمزمه بنزین 1500 تومانی از دی ماه

همزمان با ارایه لایحه و بررسی آن توسط نمایندگان رایزنی‌ها در مورد نرخ‌های جدید بنزین و حامل‌های انرژی از سوی منابع آگاه در درون دولت و حتی تحلیل‌های کارشناسی بر سر زبان‌ها رانده می‌شود.

 این موضوع که مسبوق به سابقه است، هر سال در زمان ارایه لایحه تکرار می‌شود و در نهایت با بررسی لایحه بودجه در صحن علنی مجلس نتیجه نهایی و اعلام می‌شود؛ روالی که در سال 96 با مخالفت‌های متعدد نمایندگان و بار تورمی که برای بودجه ایجاد می‌کرد قیمت حامل‌های انرژی ثابت ماند اما در همان لایحه نمایندگان مجلس به دولت اجازه دادند تا از ابتدای دی ماه سال جاری قیمت حامل‌های انرژی مخصوصا بنزین و نفت گاز را افزایش دهد.

به این ترتیب و طبق اطلاعاتی که خبرنگار اعتماد از مدیران سازمان برنامه و بودجه کشور به دست آورده است، دولت قصد دارد از ابتدای دی ماه سال جاری قیمت بنزین را به 1500 تومان و قیمت نفت گاز را به 400 تومان افزایش دهد؛ تصمیمی که ظاهرا دولتی‌ها بر اساس قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و ماده یک قانون هدفمندی گرفته‌اند.

البته سال گذشته نمایندگان مجلس در ادامه بررسی لایحه بودجه 96 بخش درآمدی تبصره 14 این لایحه را بررسی و تصویب کردند که طی آن دولت در سال 96 مجوز افزایش قیمت حامل‌های انرژی را نداشت اما در همان زمان نمایندگان مجلس به دولت اجازه دادند تا پیشنهاد خود برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی را در ماه‌های پایانی سال ارایه کند؛ موضوعی که گویا دولتی‌ها در لایحه بودجه سال 97 آن را منظور کرده‌اند.

 مستندات لایحه بودجه ۹۷ نشان می‌دهد دولت افزایش قطعی قیمت حامل‌های انرژی را کلید زده و درآمد ۱۷ هزار میلیارد تومانی آن را پیش‌بینی کرده است. براساس تبصره ۱۸ این لایحه، احتمال اجرای آن در پایان امسال وجود دارد.

بر اساس تبصره 18 لایحه بودجه سال آینده کل کشور، دولت اجازه‌ای درخواست کرده‌ تا صد درصد منابع حاصل از مابه‌التفاوت قیمت حامل‌های انرژی در سال 1397 نسبت به قیمت این حامل‌ها در ابتدای سال 1396 را به حساب خاصی نزد خرانه‌داری کل کشور واریز و منابع حاصله را تا سقف 174 هزار میلیارد ریال به شکل وجوه اداره شده و یارانه سود و ترکیب با منابع صندوق توسعه ملی و تسهیلات بانکی در جهت حمایت از طرح‌های تولید، اشتغال و آموزش و کمک به کارورزی جوانان دانش‌آموخته دانشگاهی پرداخت کند.

نکته مهم در اینجا به موضوع حامل‌های انرژی باز می‌گردد که در صورت تصویب می‌توان از آن به عنوان فاز جدیدی از هدفمندی یارانه‌ها نام برد. یعنی دولت به دنبال افزایش قیمت‌ حامل‌ها و واقعی کردن آنها است.

با این حال این تبصره قیدی دارد که در نوع خود جالب و قابل تامل است؛ آنجایی که گفته شده «نسبت به قیمت این حامل‌ها در ابتدای سال 96»؛ بنابراین احتمالا دولت قصد دارد در سال جاری و با ملاحظات خود، قیمت حامل‌ها را در پایان سال افزایش دهد. در همین راستا یک مقام مسوول دولتی در رابطه با این تبصره معتقد است: دولت برای افزایش حامل‌های انرژی در تبصره 14 قانون بودجه امسال و سال‌های گذشته اجازه افزایش قیمت‌ها را گرفته است.

یکی از سناریو‌های قوی دولت بنا به ادبیات این تبصره آن است که در پایان سال جاری قصد افزایش حامل‌های انرژی را دارد و مابه‌التفاوت قیمت این حامل‌ها در سال 97 نسبت به ابتدای سال 96 را به حسابی نزد خزانه برای موارد گفته شده، واریز خواهد کرد.

خلاف روال 20 درصدی

البته گویا دولت قصد دارد با توجه به عدم افزایش قیمت‌ها که در سال 96 صورت گرفته است برای ماه‌های پایانی حتی خلاف مجوز قبلی‌اش عمل کرده و به جای افزایش 20 درصدی که سالانه برای افزایش قیمت رعایت می‌شد، قیمت حامل‌های انرژی را بیش از 40 درصد افزایش  بدهد. به همین سبب در طرحی که در سازمان برنامه و بودجه قطعی شده و مدیران آن قصد دارند بعد از بررسی لایحه به مجلس بدهند قیمت بنزین به 1500 تومان خواهد رسید و قیمت نفت گاز به 400 تومان.

این امر مورد تایید یکی از مدیران سازمان برنامه و بودجه نیز هست. این مقام ارشد سازمان برنامه و بودجه با تایید موضوع افزایش قیمت حامل‌های انرژی به 1500 و 400 تومان از ذکر جزییات بیشتر خودداری و می‌گوید: « موضوع افزایش قیمت بنزین و گازوییل در دولت نهایی شده است و قصد بر آن است که از ابتدای دی ماه سال جاری اجرایی شود.»

وی ادامه می‌دهد: «این روال با تایید و مجوزی که پیش از این دولت از مجلسی‌ها کسب کرده است انجام خواهد شد.» این مدیر دولتی هر چند که اشاره بیشتری به جزییات افزایش قیمت بنزین برای بنزین معمولی و سوپر نمی‌کند.

اما به نظر می‌رسد با توجه به قیمت هزینه‌های دولت باید از محل هدفمند کردن یارانه‌ها که که برای بودجه در نظرگرفته است قیمت بنزین معمولی به 1200 تومان و بنزین سوپر به 1500 تومان برسد و در این راستا قیمت گازوییل نیز به 400 تومان برسد، که افزایشی تقریبا 25 درصدی برای هر یک از این حامل‌ها منظور

شده است.

منابع حاصل از افزایش قیمت بنزین به بیمه سلامت تخصیص می‌یابد

البته در سال 95 زمانی که بحث افزایش قیمت حامل‌های انرژی مطرح بود نیز همین ارقام از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور در مهرماه سال 95 مطرح شد اما با عدم افزایش قیمت حامل‌های انرژی این امر منتفی شد.  در عین حال منابع سازمان برنامه و بودجه تاکید می‌کنند که منابع حاصل از افزایش قیمت بنزین وگازوییل به بخش بیمه سلامت منتقل خواهد شد.

پیش از این هم حسینی مکارم معاون مالی شهرداری تهران در یک نشست خبری اعلام کرد که شهرداری به طور رسمی برای تامین درآمدهای پایدار شهرداری به دولت پیشنهاد داده که قیمت بنزین 150 تومان افزایش یابد. علاوه بر این مباحث، دولت همه‌ساله افزایش 20 درصدی گازوییل، آب، برق و دیگر حامل‌ها را به صورت جداگانه در بودجه‌های سنواتی لحاظ کرده اما بنا به دلایلی عملیاتی نمی‌کند.

براین اساس متن تبصره 18 لایحه برنامه ششم توسعه به شرح زیر است: «با هدف اجرای برنامه اشتغال گسترده و مولد با تاکید بر اشتغال جوانان، دانش‌آموختگان دانشگاهی، زنان و اشتغال حمایتی به دولت اجازه داده می‌شود صد درصد منابع حاصله از مابه‌التفاوت قیمت حامل‌های انرژی در سال 1397 نسبت به قیمت این حامل‌ها در ابتدای سال 1396 را به حساب خاصی نزد خرانه‌داری کل کشور واریز و منابع حاصله را تا سقف 174 هزار میلیارد ریال به شکل وجوه اداره شده و یارانه سود و ترکیب با منابع صندوق توسعه ملی و تسهیلات بانکی در جهت حمایت از طرح‌های تولید، اشتغال و آموزش و کمک به کارورزی جوانان دانش‌آموخته دانشگاهی پرداخت نماید. 

بر این اساس اعتبارات موضوع این بند بر اساس شاخص‌هایی که به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور به تصویب هیات وزیران می‌رسد، در اختیار استان‌ها قرار می‌گیرد.  همچنین صندوق توسعه ملی موظف است تا معادل 150 هزار میلیارد ریال از منابع ارزی خود را با تصویب هیات امنا نزد بانک‌های عامل سپرده‌گذاری نماید تا با تلفیق با منابع نظام بانکی، صرف اعطای تسهیلات موضوع این بند گردد.  به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود از طریق بانک‌های عامل، معادل به طرح‌های توسعه تولید و اشتغال موضوع این حکم، تسهیلات اعطا نماید.»

در صورت افزایش قابل توجه قیمت حامل‌های انرژی، دولت به صورت رسمی وارد اجرای فاز سوم هدفمندی یارانه‌ها شده است.  اگرچه بعد از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها در سال 93، مواردی چون حذف سهمیه بنزین و محاسبه بنزین با قیمت آزاد و افزایش قیمت بعضی حامل‌های انرژی به صورت پراکنده اتفاق افتاده است اما دولت هیچگاه حاضر نشد رسما این موارد را به عنوان اجرای فاز بعدی هدفمندی یارانه‌ها محسوب کند.

 تکلیف بنزین در مجلس مشخص می‌شود

محمد کردبچه، مشاور رییس سازمان برنامه و بودجه و از کارشناسان سازمان برنامه و بودجه، در مورد میزان افزایش قیمت بنزین گفت: «هنوز مشخص نیست که بنزین گران خواهد شد. در تبصره 18 لایحه بودجه 1397 که درجهت ایجاد اشتغال و رفع مشکل بیکاری است، اعدادی آورده شده که تنها نظرات دولت است. مانند تبصره 14 این لایحه که مبحث مرتبط با یارانه‌ها است. اگر مجلس در این تبصره‌ها تغییراتی ایجاد کند، آن‌گاه دولت از سناریوهای خود برای افزایش درآمدها یا کاهش هزینه‌هایش باید استفاده کند.»

وی افزود: «هر تغییری که در لایحه بودجه صورت گیرد، اعداد و ارقام بودجه را عوض می‌کند و افزایش قیمت حامل‌های انرژی و بنزین نیز در این رابطه تغییر خواهند کرد. از نظر من زمانی می‌توان به شکل دقیق از افزایش و میزان تغییر قیمت بنزین صحبت کرد که نظر نهایی مجلس آماده شود. مهم‌ترین بخش این بررسی‌ها نیز تبصره‌های 18 و 14 هستند که می‌تواند به طور کلی مسیر اقتصاد برای سال آینده را مشخص کند.»

به گفته کردبچه نمایندگان مجلس از روز یکشنبه در حال واکنش نشان دادن به بودجه هستند و این اتفاقی است که هر سال می‌افتد. درنتیجه دولت تلاش کرد تا لایحه‌ای را آماده کند که انعطاف داشته باشد و بتواند با نظرات مختلف دیگر نیز هماهنگ شود، به همین دلیل اکنون نمی‌توان از تغییرات احتمالی سخن چندانی گفت.  این مقام مسوول گفت: صحبت‌های آقای نوبخت نیز باید اینگونه بررسی شوند که ایشان پیش‌بینی اقتصادی خود از رشد اقتصادی و نرخ تورم را در شرایطی اعلام کردند که قیمت حامل‌های انرژی تغییر نکند. افزایش قیمت‌ها در این بخش تبعات اقتصادی خاصی دارد و به همین دلیل نمی‌توان شتاب‌زده عمل کرد چرا که اگر قیمت حامل‌های انرژی افزایش یابد، اثر افزایشی بر تورم و تاثیر کاهشی بر رشد اقتصادی خواهد داشت. درنتیجه هنوز چیزی مشخص نیست و باید منتظر ماند.»

بهترین بنزین برای اتومبیل شما کدام است؟!

سوخت خوب و مناسب نه تنها باعث افزایش طول عمر خودرو می‌شود بلکه در عملکرد آن نیز بسیار تاثیر دارد، از گذشته یکی از داغ‌ترین بحث‌ها، رقابت بسیار تنگاتنگ خودروهای دیزل و بنزینی بوده، اکثر این بحث به این صورت خاتمه یافته که خودروهای بنزینی هزینه بیشتری برای سوخت پرداخت می‌کنند ولی به دلیل عملکرد بهتر این نوع سوخت همیشه انتخاب دوست‌داران خودرو بود و سوخت دیزل به دلیل هزینه‌های مقرون به صرفه‌تر همیشه انتخاب خانواده‌ها بوده است.

بنزین، دارای درجه کیفی است که اصطلاحا به آن اکتان گفته می‌شود. اکتان، مشخص کننده میزان مقاومت بنزین در مقابل ضربه موتور است و هر چه این امتیاز بالاتر باشد بنزین در مقابل ضربه موتور مقاومت بیشتری دارد، به زبانی ساده‌تر، بنزینی که اکتان بالاتری دارد، بیشتر می‌تواند فشرده شود (به همراه هوا) و دیرتر به دلیل حرارت تولیدی از عمل فشرده‌سازی منفجر شود.

راه‌های مختلفی برای اندازه‌گیری میزان اکتان بنزین وجود دارد و در کشورهای مختلف از روش‌های متفاوتی استفاده می‌شود، به صورت کلی بنزین‌های قاره اروپا اکتان بالاتری نسبت به آمریکا دارد ولی در واقع دلیل این امر به خاطر استفاده از روش‌های متفاوت سنجش این امتیاز است.

برخی از بنزین‌ها می‌توانند امتیاز بالاتر از ۱۰۰ اکتان را کسب کنند، سوخت‌های مسابقه‌ای این گونه هستند، این امر را می‌توان با تغییر دادن ترکیب‌بندی بنزین انجام داد ( با استفاده از اتانول، متانول، نیترومتان، سوخت سرب‌دار و غیره) و دلیل این مهم نیز رسیده به امتیاز اکتان بالاتر و استفاده بهینه از فشار بالاتری است.

حال ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا اکتان بنزین مهم است؟ با استفاده از بنزین اکتان بالا، طراحان پیشرانه توانسته‌اند که از تکنیک‌های متنوعی بهره ببرند و موتورهایی قدرتمندتر، مقرون به صرفه‌تر و مطمئن‌تر تولید کنند. در وحله اول بنزین‌های اکتان بالا از ضربه (کوبش) موتور جلوگیری می‌کند. این اتفاق زمانی می‌افتد که واحد مجزایی از مخلوط هوا و بنزین بعد از این مخلوط هوا و بنزین قبلی منفجر شده، درون محفظه انفجار محترق شود. واضحا این اتفاقی ناخواسته است و می‌توانه آسیب جدی به موتور بزند که با استفاده از بنزین اکتان بالا می‌توان از وقوع این اتفاق جلوگیری کرد.

همچنین با استفاده از بنزین اکتان بالا، می‌توان از نرخ‌های فشرده‌سازی بالاتری استفاده کرد، شایان ذکر است که نرخ فشرده‌سازی مسقیما با مقرون به صرفه بودن حرارتی در ارتباط است و هرچه نرخ فشرده‌سازی بالاتر باشد، پیشرانه مقرون به صرفه‌تر عمل خواهد کرد.

و نهایتا، زمان‌بندی پیشرفته احتراق، به کمک بنزین اکتان بالا ممکن می‌شود، یعنی شمع به خوبی هنگامی که پیستون به بالاترین وضعیت فشرده‌سازی می‌رسد عمل می‌کند. دلیل این بهبود، وجود زمان کافی برای خروج شعله و دود از محفظه احتراق است، به طبع بنزین بیشتر فشرده می‌شود و محدوده حرکتی سیلندر بیشتر خواهد بود، به همین دلیل است که قدرت تولیدی افزایش می‌یابد، شایان ذکر است که اگر احتراق زود روی دهد فشار تولیدی در جهت درستی نخواهد (به دلیل وضعیت شاتون و سیلندر) و اگر احتراق دیرتر از زمان در نظر گرفته شده روی دهد، شما میزان قابل توجهی گشتاور را از دست می‌دهید.

حال باید به سوال اصلی این مطلب پاسخ دهیم، آیا خودروهای شهری با بنزین اکتان بالاتر عملکرد بهتری دارند؟ جواب این سوال بله است! البته به شرطی که برای بنزین اکتان بالا طراحی شده باشند، اگر خودروی شما توسط سازنده گفته شده باشد که بنزین معمولی استفاده کنید، بنزین اکتان بالا در عملکرد آن تفاوت قابل توجهی نخواهد داشت ولی اگر خودرویی توصیه شده باشد که از بنزین اکتان بالا در آن استفاده کنید، عملکرد بسیار بهتری خواهد داشت و دلیل این امر نیز در بالا به صورت مفصل توضیح داده شده است.

در ایران، دو نوع بنزین عرضه می‌شود، معمولی و سوپر، بنزین معمولی دارای اکتان ۸۷ و بنزین سوپر دارای اکتان ۹۵ است.

زمزمه‌های افزایش قیمت بنزین

افزایش بی‌سابقه مصرف بنزین در سال‌جاری، طرح بررسی افزایش نرخ سوخت را در بدنه دولت کلید زد. با توجه به آغاز مراحل تدوین لایحه بودجه سال 97، دولت در حال بررسی نرخ سوخت هم هست؛ هرچند طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها دولت این اختیار را دارد که قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد.

یکی از موافقان افزایش نرخ سوخت به‌منظور کنترل مصرف، «بیژن زنگنه» وزیر نفت است. این مقام مسئول در روزهای پایانی دولت یازدهم در این خصوص گفته بود: «اگر بخواهیم همین‌طور از خودروهای شخصی استفاده کنیم، هیچ کاری در مدیریت مصرف بنزین نمی‌توانیم انجام دهیم، البته سیاست‌های قیمتی هم اثرگذار است که ما متاسفانه دو سال قیمت را افزایش نداده‌ایم و این علامت بدی است. اعتقادی به این ندارم که برداشتن سهمیه‌بندی تأثیری در افزایش مصرف بنزین داشته است. این دولت که در حال تمام شدن است و روزهای پایانی خود را می‌گذراند، اما دولت بعدی باید روی افزایش قیمت بنزین فکر کند.»

نتایج این فکر کردن به افزایش نرخ بنزین که در قالب طرح بررسی افزایش نرخ سوخت کلید خورده، به‌احتمال قریب به یقین در لایحه بودجه سال 97 خود را نشان می‌دهد. شنیده‌های غیررسمی حاکی از این است که دولت به دنبال افزایش نرخ حامل‌های انرژی از ماه‌های پایانی سال جاری یا ابتدای سال 97 است. اگرچه هیچ تصمیمی تا امروز نهایی نشده، اما بررسی‌ها در این زمینه آغاز شده و ادامه دارد. این‌که افزایش نرخ سوخت در کشور آیا بهترین راهکار برای کنترل مصرف سوخت است یا خیر را با برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان حوزه انرژی مطرح کردیم که در ادامه می‌خوانید.

بهشت قاچاقچیان را خراب کنیم

هدایت‌الله خادمی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس در این باره به خبرنگار ما گفت: دولت با ناکارآمد خواندن سامانه کارت سوخت، آن را حذف کرد و باعث افزایش قاچاق بنزین شد، از این رو مصرف بنزین روند افزایشی را نشان می‌دهد.

نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد: زمانی که قاچاق روند تصاعدی دارد واردات بنزین نیز اضافه خواهد شد و یارانه‌ای که دولت در این بخش پرداخت می‌کند با رشد همراه است. اکنون دولت برای هر لیتر بنزین هزار تومانی حدود 200 تومان یارانه پرداخت می‌کند که این رقم بدون محاسبه هزینه حمل و نقل است.

خادمی با بیان این‌که قیمت بنزین در کشورهای همسایه بالاتر از 2000تومان است، گفت: در این شرایط باید قانون سهمیه‌بندی سوخت اجرا شود در غیر این صورت باید قیمت بنزین به بالای 2000تومان برسد تا دیگر شاهد قاچاق نباشیم. بهترین راه برای کنترل مصرف بنزین، استفاده از سامانه کارت سوخت و سهمیه‌بندی است.

وی با اشاره به این‌که حذف کارت سوخت به نفع قاچاقیان و افراد دارای رانت برای واردات بنزین است، ادامه داد: واردکنندگان بنزین حاضر به توسعه پالایشگاه‌ها نیستند چون منافعشان به خطر می‌افتد و از سوی دیگر وقتی سامانه سوخت کنار گذاشته می‌شود، بهشتی برای قاچاقچیان فراهم می‌کند تا از این بازار سود ببرند.

این نماینده مجلس عنوان کرد: قبل از سهمیه‌بندی زمانی که بنزین به صورت آزاد و تک‌نرخی عرضه می‌شد به دلیل فاصله زیاد قیمتی آن با کشورهای همسایه، حجم زیادی از آن قاچاق می‌شد و با اجرای سامانه کارت سوخت شاهد کاهش مصرف و قاچاق در کشور بودیم.

وی افزود: باید بعد از به نتیجه رسیدن توافق برجام واحدهای بنزین سازی را توسعه و تکمیل می‌کردیم که در تولید این محصول استراتژیک خودکفا شویم تا دیگر یارانه‌ای بابت سوخت از سوی دولت در بنزین‌های وارداتی پرداخت نشود اما رویکرد دولت یازدهم کمی متفاوت بود.

خادمی با بیان این‌که دونرخی شدن بنزین تأثیر بسیار زیادی در کنترل مصرف سوخت دارد، تصریح کرد: زمانی که بنزین به‌صورت دونرخی عرضه می‌شد و بخشی از آن با قیمت پایین‌تر و بخشی با قیمت بالاتر و آزاد عرضه می‌شد به سازمان‌های کنترل‌کننده امکان می‌داد تا مصرف سوخت هر خودرو را بررسی کنند، اما حذف کارت سوخت این امکان را هم از بین برد.

نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس با بیان این‌که هم در مجلس نهم و هم در مجلس دهم تاکید شده استفاده از کارت‌های سوخت اجباری شود،ادامه داد: دولت اعتقادی به استفاده از کارت سوخت ندارد و به همین دلیل این موضوع را به جایگاه‌های سوخت ابلاغ نکرده است.

این نماینده مجلس با بیان این‌که سی.ان.جی می‌تواند کمک بزرگی برای کاهش مصرف سوخت باشد، اظهار کرد: توسعه سی.ان.جی در چند سال اخیر دنبال نشده و برای این‌که بتوانیم آن را اجرایی کنیم، باید قیمت سی.ان.جی را کاهش دهیم تا کاهش مصرف سوخت را شاهد باشیم.

خادمی تصریح کرد: دولت به بهانه این‌که مصرف افزایش پیدا کرده عنوان می‌کند، قصد دارد قیمت بنزین را رشد دهد، اما موضوع این‌است که نظارت از بین رفته و باید برای این مساله راه چاره تعیین کرد. افزایش نرخ بنزین باعث کاهش مصرف نخواهد شد.

اکنون بهترین وقت گرانی است

در سوی مقابل، نصرالله سیفی، مدیرعامل سابق شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت درباره افزایش احتمالی قیمت بنزین در سال آینده گفت: در همه کشورها زمانی که مصرف کالاهای استراتژیک افزایش می‌یابد، قیمت آن را بدون یارانه در نظر گرفته و گران می‌کنند.

مشاور کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران، افزود: در شرایط فعلی مصرف بنزین، روند فزاینده‌ای دارد و به نظر می‌رسد تنها گرانی بنزین می‌تواند راهگشا باشد، اما در مورد سایر حامل‌های انرژی مانند گازوئیل چنین نظری ندارم و بهتر است قیمت این حامل سوخت ثابت بماند تا باعث گرانی نشود.

سیفی تاکید کرد: دولت اکنون بخشی از درآمد خود را به یارانه بنزین اختصاص می‌دهد و با واقعی شدن قیمت می‌تواند بخشی از بودجه خود را که پیش از این به یارانه سوخت اختصاص می‌داد در طرح‌های عمرانی سرمایه‌گذاری کند.

تبعات افزایش قیمت بنزین

سیدمهدی فرشادان، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس گفت: افزایش قیمت بنزین یکی از راه‌های کنترل مصرف سوخت است ؛ اما تنها راه نیست. زمانی که سهمیه‌بندی بنزین اجرا شد مصرف سوخت تا حد زیادی کنترل شد اما کنار گذاشتن کارت سوخت باعث شد دوباره پایش اطلاعاتی مصرف از بین برود و اکنون احتمالاً دولت قصد دارد با استفاده از ابزار رشد قیمت، افزایش مصرف را کنترل کند.

وی با بیان این که افزایش مصرف سوخت باعث رشد سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود و تورم روندی فزاینده‌ طی خواهد کرد، افزود: تجربه نشان داده هر زمان که قیمت بنزین رشد داشته سطح عمومی قیمت‌ها به همان نسبت و بیشتر افزایش می‌یابد و شرایط فعلی جامعه آماده چنین موضوعی نیست. اگر در شرایط فعلی قیمت بنزین افزایش یابد قدرت خرید خانوارها به دلیل افزایش قیمت کالاهای اساسی کاهش خواهد یافت.

فرشادان ادامه داد: اگر دولت تنها بنزین را گران کند و دیگر کالایی گران نشود، یکی از راه‌های کنترل مصرف سوخت را اجرا کرده اما این موضوع با حذف قیمت مصرف‌کننده از روی کالا بعید به نظر می‌رسد.

برنامه‌ای برای گرانی بنزین نداریم

شاهرخ خسروانی، قائم‌مقام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در مورد پیشنهادهای مطرح شده برای گرانی بنزین به خبرنگار ما گفت: هنوز چنین موضوعی در بدنه دولت، وزارت نفت و همچنین کمیته بررسی افزایش قیمت بنزین مطرح نشده و به نظر می‌رسد طرح این موضوع در شرایط فعلی که هنوز در دولت مطرح نشده و به جمع‌بندی نرسیده، زود باشد.

وی تاکید کرد: عده‌ای این موضوع را مطرح کردند اما وزارت نفت در این زمینه هیچ برنامه‌ای ندارد.

بررسی طرح کاهش قیمت CNG در دولت

همزمان با رکوردشکنی در مصرف بنزین طی ماه های اخیر طرحی به هیات دولت رفته تا قیمت سی ان جی حدود 200 تومان کاهش پیدا کند تا مصرف کنندگان این سوخت افزایش پیدا کرده و از حجم مصرف بنزین در کشور کاسته شود.

*قیمت سی ان جی باید 20 درصد قیمت بنزین باشد

اردشیر دادرس رئیس انجمن صنفی جایگاه داران سی ان جی که این طرح را تهیه کرده و برای ارائه به هیات دولت به وزارت صنعت تحویل داده است در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی می گوید:همان‌طور که می‌دانید الان قیمت هر مترمکعب CNG برابر با 40 درصد هر لیتر بنزین است که این موضوع موجب شده شاهد روند ثابت مصرف CNG در کشور باشیم و هیچ کششی از سوی مصرف‌کنندگان وجود نداشته باشد.

وی با اشاره به مطالعات صورت‌گرفته از کشورهایی که صاحب این صنعت هستند، تصریح می کند:پس از مطالعات وسیع به این جمع‌بندی رسیدیم که قیمت CNG باید 20 تا 25 درصد هر لیتر بنزین باشد. بر این اساس طرحی را به وزارت صنعت ارائه کرده‌ایم و آنها نیز این طرح را به معاون اول رئیس‌جمهور برای بررسی و تصویب ارائه کرده‌اند.

رئیس انجمن صنفی جایگاه‌داران صنعت CNG با اشاره به اینکه طرح هم‌اکنون در هیأت دولت در دست بررسی است، اظهار می کند: هیچ نتیجه‌ای را تاکنون به ما اعلام نکرده‌اند، اما روند فعلی مصرف بنزین در کشور نشان می‌دهد باید حتماً مصرف‌کنندگان را به سمت مصرف سوخت جایگزین تشویق کرد.

دادرس با تأکید بر اینکه سالانه حدود یک میلیون و 300 هزار خودروی جدید به بازار عرضه می‌شود، خاطرنشان می‌کند: این میزان ورود خودرو باید سالانه حدود 4 میلیون لیتر به مصرف بنزین اضافه کند، اما اکنون می‌بینیم که مصرف بنزین در 1.5 سال اخیر به رشد 10 میلیون لیتری رسیده که نشان می‌دهد قیمت فعلی بنزین تأثیر خود را از دست داده است.

وی با اشاره به اینکه هم‌اکنون مصرف بنزین به میانگین 86 تا 88 میلیون لیتر در روز رسیده است، ادامه می دهد:‌در شرایط فعلی دولت یا باید قیمت بنزین را افزایش دهد و قیمت CNG ثابت بماند و یا اینکه در قیمت فعلی بنزین، قیمت CNG کاهش پیدا کند.

به گفته این مقام مسئول باید یادمان باشد که قشر ضعیف شاغل در حمل‌ونقل عمومی که در معرض خطر هستند، از CNG استفاده می‌کنند و در حال حاضر 90 درصد تاکسی‌ها و 70 درصد حمل‌ونقل عمومی از این سوخت بهره‌مند هستند و برای اینکه تأثیری بر روی قیمت کالا و مسافر وجود نداشته باشد، دولت باید حتماً‌ اقدام ضرب‌الاجلی در تعیین قیمت CNG کند و همواره این نسبت 20 تا 25 درصد را برای سال‌های بعدی در نظر داشته باشد.

*بی توجهی به CNG واردات بنزین را به 20 میلیون لیتر می رساند

علی مهرابی، مدیر طرح گاز سی ان جی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران نیز می گوید:در صورت عدم استفاده از سی ان جی، با توجه به افزایش مصرف روزانه بنزین، ناچار باید واردات روزانه حدود 20 میلیون لیتر بنزین بیشتر تدارک دیده می شد که هزینه ای هنگفت را به بدنه اقتصاد کشور تحمیل می کرد. وی اضافه می‌کند: از سوی دیگر، استفاده از سوخت جایگزین، تاثیر بسزایی در کاهش آلاینده های ناشی از مصرف بنزین در شهرهای بزرگ داشته است. به گفته مهرابی، هم اکنون ظرفیت سی ان جی کشور دو برابر میزان مصرف است و مردم می توانند با توجه به قیمت کمتر آن نسبت به بنزین و مزیت پاک بودن آن از سوخت سی ان جی بیشتر استفاده کنند.

*وضع کنونی صنعت سی ان جی در کشور

هم اکنون تعداد 2400 تجهیز و 2200 باب جایگاه سی ان جی در سراسر کشور راه اندازی شده که پیشرفت بیش از 95 درصدی در مرحله احداث جایگاه ها را نشان می دهد. همچنین در بخش ایجاد زیرساخت های تولید تجهیزات جایگاهی و خودرویی، تبدیل خودرو به صورت کارگاهی و کارخانه ای، این پروژه بر اساس ارقام تعریف شده در تعهدات شرکت ملی نفت ایران از پیشرفت صد در صد برخوردار بوده است.

ظرفیت ایجاد شده 2 میلیون 740 هزار مترمکعب در ساعت است که به طور متوسط، ماهانه 2 میلیون و 680 هزار مترمکعب آن در کل کشور فعال و آماده به خدمت است. در مدت اجرای پروژه در فاز تبدیل کارگاهی، حدود 900 هزار خودرو با روش تبدیل کارگاهی به دوگانه سوز تبدیل شده اند. همچنین در فاز تبدیل کارخانه ای در مدت مشابه تعداد 2 میلیون و 702 هزار دستگاه خودروی دوگانه و پایه گازسوز تولید شده است.

روزانه به طور میانگین 21 میلیون مترمکعب گاز طبیعی فشرده جایگزین حدود 20 میلیون لیتر بنزین مصرفی بخش حمل و نقل سبک کشور شده است که این مقدار در حدود 21 درصد از سهم سبد سوخت کشور در بخش حمل و نقل سبک را تشکیل می‌دهد.

دیدگاه مردم درباره سبد سوخت کشور نیاز به تغییر دارد، از این رو مسئولان و سازمان‌های مربوطه باید با اندیشیدن تمهیداتی نظیر تولید خودروهای پایه گازسوز با پیمایش کم و همچنین کاهش تعرفه واردات خودروهای گازسوز، مصرف کنندگان را به استفاده بیشتر از این سوخت سوق دهند.