پاسخ نوبخت به 200 هزار میلیارد بودجه ای که در اختیار دولت نیست

محمدباقر نوبخت در نشست خبری امروز خود اظهارکرد: دولت به حقوق شهروندی همه مردم چه آنهایی که به دولت رای داده‌اند و یا چه کسانی که به رقیب دولت رای داده‌اند، پایبند است و آن‌ها را به رسمیت می‌شناسد.

وی ادامه داد: تجمعات مختلفی در گذشته از جمله تجمعات سپرده‌گذاران یا بازنشستگان بدون مشکل برگزار شده است اما در روزهای اخیر شاهد اغتشاش و آسیب رساندن به اموال عمومی بوده‌ایم. قانون اساسی مرز اغتشاش با اعتراض را در اخلال در نظم عمومی و امنیت می‌داند و بر این اساس حساب اغتشاشگران با معترضان جداست. البته کسانی که با اغتشاشات مقابله می‌کنند باید در چارچوب قانون و حدود و اختیارات این اقدام را انجام دهند.

سخنگوی دولت با اشاره به اینکه کسانی که به اموال عمومی آسیب می‌رسانند طبق قانون محکوم هستند، تصریح کرد: دولت بر اساس سازوکارهای قانونی در انتخابات از مردم رای گرفت و همه نیز سلامت انتخابات را تایید کردند. دولت هم اعلام کرده است که خدمتگزار همه مردم چه کسانی که به دولت رای داده‌اند و چه کسانی که به رقیب دولت رای داده‌اند، است.

نوبخت همچنین افزود: دولت از آسیب دیدن نیروهای انتظامی و امنیتی و همچنین آسیب رسیدن به اغتشاشگران ناراحت بوده و متاثر و دردمند حوادث اخیر است زیرا تمام کسانی که آسیب می‌بینند ایرانی هستند. به هر حال این ملت  دشمن دارد و امروز اگر رییس‌جمهور نسبت به این اتفاقات غمگین است، رییس‌جمهور آمریکا و نخست‌وزیر اسرائیل خوشحالند و این خوشحالی خود را کتمان نمی‌کنند چون آنها دشمن ملت ایران هستند البته علاوه بر این کشورها، گروهک‌های تروریستی از جمله داعش و سازمان منافقین که دستش به خون مسئولان و مردم ایران آغشته است نیز بابت این اغتشاشات خوشحال هستند. دشمنان ایران بیکار ننشستند و می‌توانند از این فضای اغتشاش استفاده کنند. به هر حال دشمن از این اتفاقات خوشحال است و آماده ایجاد فتنه و آشوب در ایران است.

وی تاکید کرد: اما ملت ایران ملتی آگاه، بصیر و نکته‌سنج است و به وقت خود نشان می‌دهد که با وحدت می‌توان مشکلات کشور را حل کرد. دولت هم برای حل مشکلات مردم سیاست و برنامه‌های روشنی دارد و در حال اجرای آن است و ساده‌لوحانه است که منتظر کمک کسانی باشیم که از این شرایط فعلی کشور خوشحال هستند.

نوبخت دستیابی به رشد 7.1 درصدی در سرمایه‌گذاری، رشد مثبت اقتصادی، کنترل تورم و اشتغالزایی را بخشی از دستاوردهای دولت دانست و گفت: البته مردم همچنان مشکل دارند، کدام دولتمرد است که بگوید همه مشکلات کشور را حل کرده‌ایم بخصوص در این شرایط که با محدودیت منابع مواجهیم.

وی ادامه داد: سال آینده کل درآمدهای نفتی ما 50 میلیارد دلار است که 32 درصد از آن باید به صندوق توسعه ملی، 14.5 درصد به شرکت نفت برای سرمایه‌گذاری داده شود و تنها 27 میلیارد دلار در اختیار دولت قرار می‌گیرد. این در حالی است که باید سال آینده صندوق‌های بازنشستگی 67 هزار میلیارد تومان پرداخت داشته باشند ولی چون قادر به پرداخت این مبلغ نیستند، دولت باید به آنها کمک کند.

سخنگوی دولت با بیان اینکه میزان تسهیلات را از 17 هزار میلیارد تومان به 73 هزار و 400 میلیارد تومان افزایش داده‌ایم، تصریح کرد: این منابع از داخل کشور تامین می‌شود. در برنامه دولت، نوسازی شهرها و مسکن روستایی قرار گرفته است و سال آینده 100 هزار واحد مسکونی را نوسازی می‌کنیم. یکی دیگر از برنامه‌های دولت، ایجاد یک میلیون فرصت شغلی است. همچنین برای مقابله با آلودگی هوا ناوگان حمل و نقل درون شهری و برون شهری را نوسازی می‌کنیم.

وی با اشاره به اصلاحات انجام گرفته در بودجه سال 97، خاطرنشان کرد: ما باید این مدیریت را داشته باشیم که اصلاحات بودجه به مردم آسیبی نرساند. دولت می‌داند بقایش به رضایت مردم بستگی دارد و ما به نظر و رای مردم بی‌توجه نیستیم. ما مشکلات مردم را شناسایی کرده، برای آن برنامه‌ریزی کردیم و وارد عمل شدیم. ما ایجاد رفاه برای مردم را وظیفه خود می‌دانیم. با کمک بخش خصوصی 126 هزار میلیارد تومان منابع برای اتمام طرح‌های ناتمام در نظر گرفته‌ایم. ما به هیچ وجه نسبت به مشکلات مردم بی‌تفاوت و ناآگاه نیستیم. مردم شرایط امروز را با زمان روی کار آمدن دولت یازدهم مقایسه کنند، تورم 40 درصدی به زیر 10 درصد رسیده است، نرخ بیکاری کاهش یافته و رشد اقتصادی هم مثبت شده است اما با این وجود مردم هنوز مشکلات دارند و بنابراین باید برای حل این مشکلات اقدامات بیشتری انجام داد.

نوبخت اظهار کرد: در درون خانواده مشکلاتی پیش آمده و اکنون جایش نیست که بگویم چه کسانی اقدامات اخیر را شروع کرده‌اند. ما باید این اتفاقات که موجب خوشحالی دشمن شده است را حل کنیم. نباید اختلاف را تشدید کرده بلکه به دنبال وحدت ملی برای حل مشکلات باشیم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا دولت از پشت پرده این اقدامات اخیر اطلاعی دارد؟ اظهار کرد: به هر حال دولت، وزارت اطلاعاتی دارد و به ریز می‌تواند پشت پرده حوادث را بفهمد. دولت زیرکانه همه چیز را تحت نظر دارد.

نوبخت همچنین در پاسخ به پرسش دیگری که آیا امام جمعه مشهد در پشت پرده این اتفاقات بوده است؟ گفت: به وقت به صورت شفاف در این زمینه اطلاع‌رسانی می‌کنیم.

سخنگوی دولت همچنین درباره برنامه دولت و مجلس برای سهمیه‌بندی کردن یا دو نرخی کردن بنزین، بیان کرد: دولت دنبال سهمیه‌بندی یا دو نرخی کردن بنزین نیست.

وی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره محل هزینه منابع حاصل از حذف یارانه‌ها یا افزایش حامل‌های انرژی، خاطرنشان کرد: این منابع در محل نوسازی بافت‌های فرسوده و مسکن روستایی، رفع آلودگی هوا، نوسازی ناوگان شهری و برون‌شهری، کشاورزی، ایجاد صنایع تبدیلی و بخش صنعت هزینه می‌شود. برنامه دولت هم در این زمینه‌ها به ریز مشخص شده است.

نوبخت درباره موضع دولت نسبت به سوال نمایندگان مجلس از رییس‌جمهور درباره چایکاران یا سپرده‌گذاران موسسات مالی غیرمجاز، تصریح کرد: دست به سوال این مجلس از رییس‌جمهور خیلی راحت و خوب است. ما اگر آمار خدمات ارائه شده به چایکاران را توضیح بدهیم معلوم می‌شود اصلا مصداق سوالی وجود ندارد چه برسد سوال از رییس‌جمهور پرسیده شود البته وزیر کشاورزی باید در این زمینه جوابگوی مجلس باشد و دولت از پاسخ به مجلس فراری نیست.

سخنگوی دولت با بیان اینکه حل مشکلات سپرده‌گذاران در سطح سران قوا در حال پیگیری است، افزود: تاکنون 11 هزار میلیارد تومان از طریق بانک مرکزی به سپرده‌گذاران پرداخت شده است. موسسات مالی غیرمجاز هشت هزار میلیارد تومان اموال داشتند که مقدمات موافقت قوه قضاییه برای بهره‌برداری از این اموال به نفع سپرده‌گذاران فراهم شده است.

خبرنگاری به نوبخت گفت که دولت از کمبود بودجه می‌گوید اما بودجه نهادهایی مثل صداوسیما یا سایر نهادهای فرهنگی کامل اختصاص می‌یابد، چرا به جای پرداخت بودجه به این دستگاه‌ها، بودجه را برای حل مشکلات مردم به کار نمی‌برید که وی در جواب گفت: قانون حکم کرده است که باید درصد خاصی از بودجه سهم صداوسیما باشد. انتقاد ما به این قانون این است که باید بررسی کنیم در قبال بودجه‌ای که دستگاه‌ها می‌گیرند چه عملکردی دارند. ما در بودجه بر اساس عملکرد دستگاه‌ها بودجه تخصیص می‌کنیم. جامعه هم باید بداند هر دستگاهی چقدر بودجه دارد.

وی با بیان اینکه در بودجه امسال 59 دستگاهی که با اسم در قانون پول می‌گرفتند حذف شده‌اند، تاکید کرد: انتقاد از بودجه حق شماست ولی باید نکات مثبت هم دیده شود. شما به دولت کمک کنید تا جداول بودجه این دستگاه‌ها باز نگردد. اقدامات بزرگی برای اصلاح و شفاف‌سازی بودجه انجام شده است.

خبرنگاری از میزان هزینه‌کرد دولت در جنگ سوریه و عراق پرسید که سخنگوی دولت در پاسخ، گفت: هزینه جنگ را خود آن کشورها می‌پردازند و هزینه ما در حد مستشاری است. بودجه نهادهای نظامی به ریز در بودجه آمده است و شما می‌توانید با مراجعه به بودجه این مبالغ را متوجه شوید. پول دیگری غیر از بودجه در این زمینه پرداخت نمی‌شود.

نوبخت در مورد استعفای آخوندی و مخالفت رییس‌جمهور با این استعفا، گفت: من این خبر را از شما می‌شنوم.

سخنگوی دولت درباره مدت زمان فیلتر بودن تلگرام، خاطرنشان کرد: وزیر مسئول در این زمینه توضیحات کافی را داده است و نوع نگاه دولت داشتن پهنای باند کافی است. حل شرایط موجود برای ما در اولویت است.

وی همچنین درباره اظهارنظر دیروز رییس‌جمهور مبنی بر اینکه 200 هزار میلیارد از بودجه در اختیار دولت نیست، گفت: منظور رییس‌جمهور هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر مثل پرداخت حقوق کارمندان یا هزینه‌های رفاه اجتماعی است، منظور این نیست که این بودجه در اختیار دولت نیست.

نوبخت همچنین گفت: رییس ستاد مبارزه با قاچاق در روزهای آینده مشخص می‌شود.

نوبخت: مگر دولت اجازه می‌دهد که مردم زیر بار فشار گرانی و تورم زندگی کنند

 محمدباقر نوبخت صبح امروز در نشست خبری خود با اهالی رسانه با اشاره اینکه سیاست دولت بر کنترل بازار است، گفت: دولت همچنان بر سیاست مهار تورم تاکید دارد و مجلس انتظار دارد که دولت نسبت به اصلاح قیمت های حامل های انرژی اقدام کند.

وی افزود: دولت مگر اجازه می دهد که مردم زیر بار تورم و گرانی زندگی کنند؟ دولت خود را امسال هم مثل سالهای گذشته خود را موظف می داند در برابر تورم و افزایش نرخ ارز مقاومت کند.

نوبخت با بیان اینکه دولت به ثبات اقتصادی توجه دارد، گفت: اینکه ارزش ریال در برابر سایر ارزهای خارجی پایین بیاید موضوعی نیست که مورد قبول دولت باشد و اینکه گفته می‌شود قرار است قیمت بنزین و مواردی نظیر آن بیشتر شود، همه جزو گمانه زنی هاست

سخنگوی دولت در ادامه  با اشاره به افزایش قیمت تخم مرغ در روزهای اخیر، اظهار کرد: قیمت تخم مرغ به عنوان یکی از اقلام غذایی مردم روال با ثباتی را در چهار ماهه نخست سال جاری داشته است،  اما از مردادماه با توجه به کاهش تولیدات داخلی نه تنها قدرت صادرات خود را از دست دادیم بلکه مشکل آنفولانزا روی میزان تولید ما و برخی کشورها اثر سوء گذاشت.

سخنگوی دولت تاکید کرد: آنفولانزایی که ما و برخی کشورها درگیر آن شدیم باعث شد برای حفظ سلامت مردم نسبت به معدوم کردن مرغ ها اقدام کنیم و در این راستا ۲۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرغ تخم گذار معدوم شد که ۱۴ تا ۲۰ درصد از نیاز ما را این میزان مرغ معدوم شده تامین می کرد و دولت نیز  ۳۰ میلیارد تومان برای جبران این خسارات در سال گذشته پرداخت و امسال هم ۱۰۰ میلیارد تومان برای جبران آن پرداخت کرد.

نوبخت با اعلام  اینکه رییس جمهور  دستور دادند که به این موضوع رسیدگی و مشکل افزایش قیمت تخم مرغ حل شود، گفت : وزارت جهادکشاورزی نیز در این زمینه اقدامات به وقتی انجام داد، در حال حاضر مجوز واردات ۱۹ هزار تن تخم مرغ داده شده است و ۱۲۰ هزار تن دیگر نیز در حال مجوز ادامه گرفتن است و ۱۱۰ هزار تن تخم مرغ هم ترخیص شده است.

وی تصریح کرد: در چنین مباحثی است که بحث تکفیک وزارت‌خانه‌ها اهمیت پیدا می‌کند. مخصوصاً در کشور ما که کوچکترین تغییر قیمتی باعث واکنش‌های اجتماعی می‌شود، انتظار داریم مجلس محترم به این موضوع التفات کند هرچند که در هر صورت سیاست دولت کنترل تورم است و با عرضه کردن محصولات، به قیمت واردات این کار را خواهد کرد.

سخنگوی دولت ادامه داد: تورم یعنی قدرت خرید خانواده‌ها پایین بیاید یا پایین آوردن نرخ ارز باعث پایین آمدن ارزش ریال ‌شود. بله، درست است که عده‌ای همین را می‌خواهند ،اما دولت تاجر نیست و مطمئن باشید امسال هم مثل سال‌های قبل خود را برای کنترل قیمت‌ها موظف می‌داند.

نوبخت با تاکید بر اینکه همیشه انتخاب بین بد و خوب نیست و گاهی اوقات انتخاب در شرایط اضطراری صورت می‌گیرد، گفت: من هیچ‌گاه حرفی نمی‌زنم که ضمانت اجرایی نداشته باشد. این فضاسازی هایی که ایجاد کرده‌اند و می گویند دولت کنترل تورم را کنار گذاشته است، درست نیست، سیاست ما کنترل تورم است.

وی همچنین با اشاره به پیگیری مطالبات سپرده‌گذاران موسسات مالی از سوی دولت گفت: از مردم خواهش می‌کنم دقت کنند. بارها به مردم گفتند اما باز هم سپرده‌گذاری کردند. ما پیگیر مطالبات آنان بعد از جلسه روسای سه قوه هستیم و آقای رئیس‌جمهور پیگیر این مسئله هستند.

نوبخت با تاکید بر اینکه دولت در سالهای گذشته از مجوز افزایش حامل های انرژی استفاده نکرد، گفت: این در حالی است که بر اساس قانون، این اصلاح قیمت حق دولت است، اما دولت ریالی از این پول را به خزانه نیاورد و هر سال بین ده تا دوازده میلیارد تومان از محل خزانه را به درآمدهای حاصل از افزایش حامل های انرژی اضافه و یارانه های مردم پرداخت کرد ولی برای سال آینده دولت تصمیم دارد این درآمد را صرف ایجاد اشتغال کند.

سخنگوی دولت ادامه داد: برای سال آینده در نظر داریم ۱۷ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومانی که به واحدهای تولیدی اختصاص داده بودیم را تا ۷۵ هزار میلیارد تومان افزایش دهیم که از این میزان، ۱۷ هزار میلیارد تومان آن را از محل اصلاح قیمت ها تامین می‌کنیم تا تامین اشتغال با فشار بیشتر بر مردم همراه نشود و هر رقمی که از افزایش قیمت حامل های انرژی به دست آید، حداقل ۶۰ هزار میلیارد تومان به آن اضافه می کنیم تا در بخش اشتغال استفاده شود.

سخنگوی دولت در ادامه تاکید کرد: بخش دیگری از این افزایش قیمت‌ها را برای بافت‌های فرسوده در نظر گرفته‌ایم و قصد داریم این بافت‌ها را بازسازی کنیم و این یک طرح محله به محله است که در نظر داریم در آن تمامی امکاناتی که یک محله به آن نیاز دارد را احداث کنیم که همین امر خود فرصت‌های شغلی تازه‌ای را به وجود می‌آورد و در عین حال شهر هم در برابر زلزله ایمن می‌شود و نیز طبق برآوردها تا 240 هزار فرصت شغلی هم ایجاد خواهد شد.

وی با بیان اینکه نمی‌دانم چرا در کشور ما پرداخت مالیات سخت است، اظهار کرد: برخی می‌گویند دولت دستش را در جیب مردم کرده است در حالیکه ما باید اشتغالی ایجاد کنیم که مناسب شان مردم باشد تا مردم بتوانند مالیات هم پرداخت کنند. همچنین باید به این موضوع اشاره کنم که دولت باید این را بپذیرد که می‌تواند منتقد داشته باشد، اما اینکه میزان انصاف آن منتقدان درباره انتقادهایی که مطرح می‌کنند چقدر است را نمی‌دانم که البته این هم موضوع تازه‌ای نیست؛ چرا که در بحث حقوق نامتعارف شاهد بودید که چه مطالبی مطرح شد اما مردم انتخاب خود را انجام دادند چرا که به دولت اطمینان دارند.

نوبخت ادامه داد: بنابراین اوضاع به این صورت که در فضای مجازی جلوه داده می‌شود، نیست. مردم هنوز دولت را دوست دارند و اگر عده‌ای عنوان می‌کنند که پشیمان هستند به نظر می‌رسد باید از آنان پرسید که شما کی رای دادید؟ شاید خیلی از آنان جزو کسانی نباشند که رای داده بودند.

سخنگوی دولت با اشاره به شکل‌گیری کمپین ما پشیمان هستیم در فضای مجازی، افزود: دولت متعلق به همه مردم است و ما از نظرات مردم آگاه هستیم اما می‌دانیم که عده‌ای لباس نقد پوشیدند و هیچگاه در کنار دولت و ملت نبودند پس آنهایی که امروز گفته‌اند ما پشیمان هستیم باید از آنان پرسید که چه زمانی رای دادند که امروز پشیمان شدند.

سخنگوی دولت با تاکید بر اینکه اموالی که در دست دولت است اموال پدری ما نیست، اظهار کرد: شاید اموالی که امروز در دست ماست در دولت‌های قبلی اموال پدری بود اما ما چنین دیدگاهی نداریم و دولت خودش را موظف می‌داند از حقوق مردم صیانت کند. ما با مردم لج نمی‌کنیم و خودمان را عقل کل نمی‌دانیم و با رویکردهای پوپولیستی پاسخ مردم را نمی‌دهیم.

وی در پاسخ به پرسشی درباره علت افزایش عوارض خروج از کشور، بیان کرد: در کشورهای دیگر کسی ارز جابجا نمی‌کند چرا که همه کارت دارند اما در کشور ما هفت میلیارد دلار ارز خرج می‌شود. ما که نفت را نمی‌دهیم و با چمدان پول را تحویل نمی‌گیریم پس اگر عده‌ای شبانه به کشورهای همسایه سفر می‌کنند ، با چمدان پر از قاچاق کالا باز می‌گردند و از سویی ما می‌گوییم  تولید داخلی رونق پیدا کند باید گفت که آیا با این روش‌ها می‌شود تولید داخلی را رونق داد؟

نوبخت تصریح کرد: ما نفس این سفرها را نفی نمی‌کنیم اما باید زندگی کارگران را هم در نظر بگیریم چرا که بازار از کالاهای قاچاق پر شده است و البته در خصوص قانون افزایش عوارض خروج از کشور استثناهایی هم از قبیل دانشجویان و برخی دیگر از افراد وجود دارد.

سخنگوی دولت در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آمادگی دولت برای رسیدگی به حوادث طبیعی، اظهار کرد: خودتان شاهد هستید که در مورد اتفاقی که در نزدیکی تهران رخ داد با وجود تلاش‌هایی که دولت انجام داد چقدر فضاسازی شد و مردم را ناامید کردند اما دولت فضای بازی را ایجاد کرده است و ما از طبقه روشنفکر می‌خواهیم به دولت در اطلاع‌رسانی دقیق کمک کند.

وی با اشاره به درخواست رییس‌جمهور مبنی بر زیر نظر گرفتن نهادها در زمینه اختصاص بودجه، گفت: ما 159 نهاد غیردولتی داشتیم که از بودجه دولت استفاده می‌کردند و این بودجه شاید در اختیار رسانه‌هایی قرار می‌گرفت که علیه دولت تیتر می‌زدند اما ما باید به این 159 نهاد کمک کنیم و در بودجه سال 97 قرار است بودجه را بر اساس عملکرد این نهادها به آنان تخصیص دهیم.

نوبخت در واکنش به سخنان سخنگوی قوه قضاییه مبنی بر اینکه دولت خودش متقاضی امر شنود است، اظهار کرد: دستگاهی که باید درباره چنین چیزی سخن بگوید وزارت اطلاعات است و من انتظار دارم وزیر اطلاعات درباره این موضوع پاسخ روشنی بدهد و البته همه شما می‌دانید که این دولت به دنبال اینکه یک شهروند چه صحبتی می‌کند، نیست، چرا که ما به حقوق شهروندان احترام می‌گذاریم اما باز هم از وزیر اطلاعات درخواست می‌کنم که درباره این موضوع توضیح دهد.

سخنگوی دولت با اشاره به بودجه‌ای که دولت به حوزه‌های علمیه اختصاص می‌دهد، گفت: در اینکه طلاب با حداقل‌ها در حال کسب معارف و علوم دینی هستند تردیدی نیست و اینکه دولت پول اینها را قطع کند نیز فعلا در نظام تصمیم‌گیری ما قرار ندارد البته که بخشی از وجوهات طلاب نیز از سایر منابع تامین می‌شود.

وی ادامه داد: نفس کمک کردن به این مراکز علمی قابل زیر سوال بردن نیست اما اینکه دولت بیشتر از این به آنان کمک کند هم میسر نیست و باید نظارتی از سوی دولت وجود داشته باشد که هزینه‌کردها مشخص شود و آنان نیز پاسخگو باشند.

نوبخت در پاسخ به پرسشی درباره اینکه چرا در ماه‌های اخیر شاهد برگزاری دیدارهای متعدد با مهدی کروبی بوده‌ایم اما دیداری با میرحسین موسوی انجام نشده است، اظهار کرد: در این زمینه دبیر شورای عالی امنیت ملی یا سخنگوی تعیین شده آن باید اطلاع‌رسانی کند اما من می‌گویم که درباره هر سه نفر از محصوران این تصمیم گرفته شده و خودم نیز تصور می‌کردم که برای هر سه نفر آنان دیدارها انجام شود اما پیگیری‌های لازم را انجام خواهم داد.

سخنگوی دولت در پاسخ به پرسشی درباره مشکلات ایران و عربستان، گفت: ما مشکل‌مان با مردم و کشور عربستان نیست بلکه با سیاست‌های غیرانسانی در عربستان مخالف هستیم و آنچه که در چارچوب عرف دیپلماتیک بتوانیم انجام دهیم، انجام می‌دهیم چرا که مردان دیپلماتیک شجاعی داریم.

وی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه لیستی از مدیران یارانه‌بگیر با حقوق نزدیک به 17 میلیون تومان به دولت اعلام شده است، بیان کرد: بله، آقای عادل آذر لیست این افراد را اعلام کرده و تصمیم گرفتیم این افراد از لیست یارانه‌بگیران حذف شوند؛ چرا که برخی از افراد با حقوقی که شایسته دریافت یارانه نبودند، یارانه می‌گرفتند که البته تعداد زیادی هم نبودند اما با همان تعداد هم  برخورد خواهد شد. من از اینکه فردی با این شرایط همان 45 هزار تومان را دریافت می‌کرده است بدم آمد و آنان ملزم هستند یارانه‌ای را که تاکنون گرفته‌اند باز پس دهند.

حمایت از تولید ملی به این شکل را متوقف کنید

احتمالا اشاره آقای نوبخت به این گفته مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی است که گفته بودند "واردات کالاهایی که در داخل تولید می‌شود به‌ عنوان حرام شرعی و قانونی شناخته شود". آقای نوبخت در ادامه هدف از این لایحه را تقویت تولید ملی عنوان کرده است. از آنجایی که این رویکرد، یعنی ممنوعیت واردات یا افزایش تعرفه با هدف تقویت تولید ملی، سابقه طولانی در کشور دارد لازم است به چند مورد اشاره گردد.

 1.     سه دهه است که کم و بیش تعرفه‌های بالا بر واردات کالاهای خارجی با هدف تقویت تولید ملی اعمال می‌شود، نتیجه اما، بخصوص در مورد صنعت خودرو آنچنان امیدوارکننده نبوده است. آیا حق داریم که احتمال بدهیم این افزایش در تعرفه ها، باز هم به هدف خود، یعنی تقویت تولید ملی نخواهد رسید؟

 2.      نفع سیاست‌های حمایتی از قبیل افزایش تعرفه‌ها، بایستی بواسطه افزایش کیفیت کالاهای تولید داخل، اشتغال‌زایی و سرریز فن‌آوری به دیگر بخش‌های اقتصادی به کل جامعه برسد، نه اینکه صرفا ذینفعان یک بخش اقتصادی از آن منتفع گردند. به عبارت دیگر هر نوع حمایت دولتی (به هزینه بیت‌المال) اگر منجر به افزایش کیفیت و بهره‌وری کلی اقتصاد نگردد، هم ضد توسعه است و هم مشکل اخلاقی و هم احتمالا شرعی دارد.

 3.     در مورد صنعت خودرو، بیشتر متخصصان حمایت بی قید و شرط از این صنعت و فعالیت انحصاری خودروسازان را از دلایل عدم پیشرفت این صنعت در کشور برمی‌شمارند. در نتیجه باز کردن تدریجی مرزها و ایجاد فضای رقابت با خودروسازان خارجی در اغلب موارد از راهکارهای اصلی پیشرفت این صنعت محسوب می‌گردد. به عبارت دیگر، کاهش تدریجی تعرفه‌ها بایستی در دستور کار قرار گیرد و نه افزایش آن که رقابت را بیش از پیش محدود کرده و به انحصار بیشتر خواهد ‌انجامید.

 4.     سیاست‌های حمایتی بی قید و شرط (هویج) و بدون سیاست‌های تنبیهی (چماق) معمولا به رفتار رانت‌جویانه صاحبان صنایع و گروه‌های ذینفع منجر می‌شود، چراکه انگیزه‌ تلاش برای بهبود کیفیت و افزایش بهره‌وری را از آنها می‌گیرد، زیرا مطمئن هستند حمایت‌های دولتی همیشگی بوده و با تکیه بر آن می‌توانند کسب و کار پرسود خود را حفظ کنند. از آن بدتر، صاحب صنعت (به درستی) تصور می‌کند که با افزایش کیفیت کالای تولیدی خود و کسب توان رقابتی، حمایت‌های دولتی قطع خواهند شد، از اینرو انگیزه دارند که کارشان را بهبود ندهند!

 5.     نظر رهبری در خصوص ممنوعیت واردات کالاهایی که در داخل تولید می‌شوند را نیز بایستی در این چهارچوب تحلیل کرد. حمایت از تولید داخلی، وقتی معنی دارد که تولیدکننده داخلی برای بهبود و ارتقای کیفیت کالای تولیدی خود تلاش کند. این فشار برای ارتقای صنعت هم بایستی در تدوین سیاست‌های حمایتی دیده‌شود (هویج بدون چماق کارآمد نخواهد بود). اگر قرار است تولیدکننده داخلی به تولید کالای بی‌کیفیت خود ادامه دهد، نه تنها حمایت از آن موجب اتلاف بیت‌المال است، بلکه آثار ضدتوسعه‌ای داشته و مانع پیشرفت کل اقتصاد نیز می‌گردد.

 امّا چه باید کرد؟

1.     در وهله اول، سیاست حمایتی بایستی بخشی از یک استراتژی کلان‌تر بهبود کیفیت و بهره‌وری باشد. چه تضمینی وجود دارد که افزایش تعرفه خودروهای خارجی، موجب ارتقای صنعت خودروسازی کشور شود؟ از اینرو دولت بایستی موانع کسب توان رقابتی صنعت خودرو در کشور را بیابد. آیا توان متخصصان داخلی کافی نیست؟ آیا فن‌آوری لازم برای ساخت خودروی با کیفیت در کشور وجود ندارد و توان خرید و انتقال آن هم نیست؟ آیا مسائل اقتصاد سیاسی مانع پیشرفت این صنعت در کشور شده است؟ دولت تنها با یافتن پاسخ این پرسش‌ها است که می‌تواند استراتژی جامعی برای ارتقای صنعت خودروسازی تدوین کرده و صرفا به ساده‌انگارانه‌ترین راهکار یعنی افزایش تعرفه واردات و امید به ارتقای خودبه‌خودی صنعت دلخوش نباشد.

 2.     افزایش تعرفه‌ها به هر مقدار، اگر "واقعا" با هدف ارتقای صنعت خودروسازی کشور باشد ایرادی ندارد. مشکل از آنجایی آغاز می‌شود که بازه زمانی اعمال این تعرفه‌ها مشخص نیست. آیا این تعرفه‌ها برای پنج سال، ده سال و یا صد سال قرار است اعمال شوند؟ عدم تعیین بازه زمانی، موجب بی‌انگیزگی صاحبان صنعت در ارتقای کیفیت می‌گردد، چراکه تا افق‌های دور، رقیبی برای خود متصور نیستند. هیچ آدم عاقلی در چنین فضایی، برای ارتقای فن‌آوری و بهره‌وری تلاش نمی‌کند. پس دولت بایستی یک بازه زمانی مشخص برای وضع تعرفه واردات تعیین، و آن را اعلام عمومی کند.

 3.     یکی از بدترین آثار این نوع حمایت بی قید و شرط، ناامیدی مردم و مسئولان از صنایع داخلی است که موجب می‌شود، به حق، با هر نوع حمایت از تولید ملّی مخالفت کرده و "ایرانی نمی‌تواند امّا ژاپنی و کره‌ای و آلمانی و آمریکایی می‌تواند" به یک باور عمومی تبدیل گردد (اگر تا الان نشده باشد).

****

 پی نوشت: جالب اینکه اکثر دولتمردان و مشاوران آن‌ها، از معتقدان به مکانیزم‌های بازار و رقابت محسوب شده و بارها مخالفان را کمونیست و سوسیالیست خواندند (حالا اینکه در قرن بیست و یکم بکارگیری این برچسب‌ها چه معنایی دارد بماند). با اینحال حتی در جهت پیاده‌سازی مواردی که به آن باور دارند مانند بهبود فضای کسب و کار (از جمله کاهش مجوزها و تسهیل شروع کسب و کار) و افزایش رقابت (کاهش تعرفه‌ها و در معرض رقابت قرار دادن تولیدات داخلی)، تقریبا هیچ‌کاری نکرده و در بعضی موارد مانند مورد مذکور، ضدرقابتی و ضدبازار هم عمل می‌کنند. هرچند در کالایی کردن و معرفی مکانیزم‌های بازار به بخش‌هایی که هیچ نسبتی با بازار ندارند مانند بخش بهداشت و آموزش، از هیچ تلاشی دریغ نکردند.

نوبخت: در بودجه 97 به جای متمرکز عمل کردن تمرکززدایی کردیم

محمد باقر نوبخت در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری با عنوان " دخل و خرج دولت در سال 97" با بیان این که ما بیش از 276 هزار میلیارد تومان فقط هزینه‌های جاری داریم. می‌خواهید بدانید هزینه‌های جاری چیست؟» در پاسخ به مجری این برنامه که پرسید سوال بعدی‌ام این هست که چرا نمی‌توانید کنترل بکنید رشد آن هزینه‌های جاری را گفت: می‌خواهید کنترل بکنیم؟ مجری پرسید «می‌خواهید از حقوق من کم بکنید؟ و نوبخت پاسخ داد : خب باید از حقوق شما کم بکنیم».

در این گفت‌وگو مجری در ادامه گفت: از هزینه‌های خودتان کم بکنید . نوبخت سوال کرد: هزینه‌های ما چی هست؟ که مجری در پاسخ گفت: شما می خواهید یک خدمتی که 2 نفر لازم دارد را به 10 نفر بسپارید.

رییس سازمان برنامه و بودجه در ادامه این سوال و جواب با مجری گفت: قرار است از هزینه‌ها خودمان کم بکنیم، این حرف درستی است من هم از شما و هم از جامعه می‌خواهم که ببینید این کار را کردیم یا نه. اولین کاری که کردیم امسال این بود هر دستگاهی که آمد خواست بودجه بگیرد گفتیم دیگر آن بودجه ریزی سنتی که هر که میاید و می‌خواهد چیزی افزایش پیدا بکند این را بگذاریم کنار.

وی افزود: از دستگاه‌ها پرسیدیم چه چیزی را می‌خواهید انجام دهید، می‌گفت آموزش می‌خواهم بدهم، خب چه می‌خواهید آموزش بدهید آیا این در ماموریتش هست. اگر در ماموریتش بود اقدامی که ما انجام دادیم قیمت تمام شده‌ محصولش را محاسبه کردیم. این 6 هزار صفحه‌ای که آقای رییس جمهور امروز ارائه کردند 14 تا کتاب. یکی از کتاب‌ها این است که امروز ارائه کردند که چطور دستگاه‌ها قیمت تمام شده اش را محاسبه کردند برای تک تک قیمت‌ها البته قانون به ما گفته بند پ ماده 7 که ما هر سالی 20 درصد، ما همین سال اول 34 درصدش را شروع کردیم الان کتابی داریم که تمام دستگاه‌ها را مشخص کرده است که این دستگاه کدام هستند و چه کاری انجام می‌دهند قیمت تمام شده.

وی با طرح این سوال که این را چرا انجام دادیم؟ افزود: برای این که نکند پول زیادی این دستگاه‌ها از ما بگیرند در حالی که می‌توانند با پول کمتری انجام دهند پس ما نهایت صرفه‌جویی را در این جا کردیم و نه تنها این را انجام دادیم بلکه پول را به جای این که بدهیم به مرکز این پول را دادیم به استان‌ها. به استان ها گفتیم برای این که انگیزه ایجاد بکنیم برای این که بتوانید این پول را برای کارهای عمرانی که می‌خواهید رقمش بیشتر شود بردارید. ما به جای این که متمرکز عمل بکنیم (سعی کردیم) تمرکز زدایی بکنیم و استان ها را قوی بکنیم. اینکار را انجام دادیم».