۳۰ درصد جوانان ۶ کلانشهر «زندگی مجردی» دارند

علی اشرف نظری در نشست «سبک زندگی؛ بررسی تغییرات، روندهای فعلی و آتی» با اشاره به افول مفهوم سنتی خانواده و ظهور خوابگاه‌های مدرن افزود: امروزه دیگر بحث خانواده گسترده مطرح نیست. شاهد خانواده‌های بحران زده‌ای هستیم که به سراغ ازدواج سفید یا پدیده‌های عجیبی مانند جشن طلاق می‌روند.

وی گفت: 30 درصد از جوانان شش کلانشهر تهران، مشهد، شیراز، اصفهان، تبریز و اهواز زندگی مجردی دارند. همچنین شاهد خانواده‌هایی از جمله خانواده‌های رنگین کمانی، تک والدی، ارتباطات بدون ازدواج و سیطره الگوهای خود محور و سودجویانه در حوزه روابط اجتماعی هستیم.

وی با تاکید بر اینکه سبک زندگی باید به مثابه امر هویتی در نظر گرفته شود و فرای رویکردهای سطحی به آن توجه کرد اضافه کرد: سبک زندگی معمولا در شکاف‌های زندگی اجتماعی نوپدید مطرح می‌شود، چرا که شکاف‌های اجتماعی نوپدید نمونه و نمادی از روابط اجتماعی و سیاسی جدید هستند و در جامعه‌ای با تغییرات اجتماعی و فرهنگی گسترده و سریع ظهور می‌یابد.

دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه سبک زندگی، کارگزارانی غیر اقتصادی و از طبقه متوسط و بالاتر دارد، گفت: اقشاری مانند جوانان، زنان، طبقه متوسط جدید، بازارهای نوظهور، بنگاه‌های تولیدی، رسانه‌های دانشگاهیان و اصحاب فرهنگ و ... درگیر این مفهوم هستند.

اشرف نظری با انتقاد از اینکه معمولا بحث فرار نخبگان از کشور تنها در ارتباط با خروج فیزیکی آنها از مرزها تعبیر می‌شود بیان کرد: بحث دیگری که وجود دارد این است که اگر افرادی که کشور را ترک می‌کنند در ایران بمانند اما در هستی شناسی‌شان پیوندی با هستی شناسی ایرانی اسلامی وجود نداشته باشد چه روی خواهد داد؟ آیا اگر فردی از کشور خارج نشود اما هویت غیر ایرانی داشته باشد می‌توان گفت که فرار مغزها کاهش یافته است؟.

دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران در ادامه خانواده را رکن اصلی سازنده فرد و شخصیت و هویت کل جامعه دانست و ادامه داد: خانواده هسته اصلی ساخت اجتماعی و بنیان نخستین هویت ملی است.

وی در ادامه بیان کرد: در حال حاضر با سیطره الگوهای خود محور، نگاه ابزاری وارد خانواده‌ها شده است یعنی ارتباطات اثرگذار و معنادار، روابط سنتی خویشاوندی و درک حضور دیگران تضعیف شده و مصادیقی همچون استفاده بیش از حد افراد از فضای مجازی و گوشی‌های هوشمند جایگزین آن شده است.

دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران در ادامه به خطر بالای رشد طلاق در چهار سال اول زندگی اشاره کرد و ادامه داد: افزایش نرخ طلاق، بالا رفتن میزان خودکشی و ابراز خشونت، پیری و کاهش جمعیت تنها بخشی از مشکلاتی هستند که در حال حاضر با آنها روبرو هستیم.

اشرف نظری در ادامه تعداد کل خانوارهای خودسرپرست را بیش از یک میلیون و 500 هزار نفر در سال 90 دانست و ادامه داد: باید توصیف دقیقی از شاخص دوام زندگی و درک تغییرات این شاخص در طول زمان صورت بگیرد. ایران و سه کشور اصلی اروپا تفاوت چندان معنی داری در میزان طلاق با یکدیگر ندارند و خانواده‌های ایرانی نیز همانند خانواده‌های اروپایی در معرض فروپاشی‌ است.

وی ثبت ساعتی 15 واقعه طلاق در سال 93 در کشور را نگران کننده دانست و ادامه داد: 80 درصد از مطلقه‌های کشور کمتر از 30 سال سن دارند که این مسئله تهدیدی برای سلامت اجتماعی جامعه است. همچنین طلاق عاطفی یعنی زندگی کردن زوجین با هم به دلایل خانوادگی مانند نگهداری از فرزندان یا شماتت والدین و خویشاوندان از آسیبهای دیگر است.

دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران در ادامه بالا رفتن میزان خودکشی را نشانه بحرانی دیگری در ساخت خانواده ایرانی دانست و ادامه داد: در سال 1394، 4020 نفر خودکشی کرده‌اند که بیشترین این موارد در گروه سنی 18 تا 24 سال یعنی 28.2 درصد از کل موارد خودکشی هستند.

اشرف نظری با اشاره به بحران ادراکی هویتی در پدیده‌ای مانند جشن طلاق تصریح کرد: امروزه زمینه‌های سنتی هویت و فقدان راه حل‌های کاربردی برای پر کردن این خلاء مشکلات زیادی را فراهم آورده است. در کشورهای دیگر که کلیسا نسبت به این مسئله ممنوعیت قائل شده است، برگزاری این جشن به نوعی نشانه بی‌توجهی به مذهب کاتولیک تلقی می‌شود اما این مسئله در ایران با زمینه فرهنگی - اسلامی بی معناست.

مقام اول ایران در انجام عمل‌های زیبایی

رتبه سوم ایران از نظر رشد مصرف لوازم آرایشی در دنیا

وی در ادامه افزود: از سوی دیگر مصرف گرایی با شدت بسیاری در ایران رشد یافته است. به طوریکه حدود 74 شبکه در سطح جهانی مخصوص تبلیغات مد، لباس و لوازم آرایش است. از سوی دیگر ایران مقام اول را در انجام عمل‌های زیبایی دارد. همچنین خانواده ایرانی از نظر رشد مصرف لوازم آرایشی صاحب رتبه سوم در سطح جهان است. این در حالیست که رتبه ایران از لحاظ مصرف لوازم بهداشتی و آرایشی در خاورمیانه، دوم و هفتمین کشور رکورددار دنیا در این رابطه ست.

دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران در پایان با اشاره به اینکه امروزه بحث خانواده بحثی اساسی در حوزه سیاستگذاری ملی است اظهار کرد: در کشورهایی مانند دانمارک کارهایی جدی در این زمینه انجام شده است و لازم است تا توصیه‌های سیاستی، حمایت مالی برای خانواده‌ها، شامل کمک هزینه، معافیت‌های مالیاتی، مزایای مرخصی برای والدین شاغل نظیر مرخصی زایمان، خدمات مراقبت و نگهداری از کودکان و ... پیشنهاد داده شود.